Đầu xuân trẩy hội xứ Mường Hoà Bình, du khách không khó tìm thấy những kẹp nhái khô được bán trên sạp hàng của người dân bản địa. Món ăn này thường được gọi là "vũ nữ chân dài" và đã trở thành đặc sản Tây Bắc.
Anh Cao Viết Đào (xã Gia Mô, huyện Tân Lạc) chia sẻ, tên gọi “vũ nữ chân dài” bắt nguồn từ hình dáng của những con nhái đã được nướng chín trông như những vũ công.
Món ăn này bắt nguồn từ xa xưa, khi cuộc sống của bà con ở các vùng Mường còn khó khăn, nguồn thức ăn chủ yếu được nhờ săn, bắt ở trên nương, dưới ruộng, dưới suối. Dân nhậu tặng cho loài khô này những cái tên dí dỏm như “vũ nữ chân dài”, “kiều nữ đại gia”…
Vào những ngày mưa, nhái xuất hiện nhiều ở bờ ruộng hoặc các khe suối. Tuy nhiên, do chưa có tủ lạnh để tích trữ thức ăn nên nhái sống sau khi bắt về được người dân mổ bụng, làm sạch, có thể ướp cùng chút muối rồi kẹp mang đi nướng. Dụng cụ nướng cũng được làm bằng tre, nứa xung quanh nhà.
Ếch, nhái sau khi nướng khô thường để được khá lâu, thậm chí nhiều gia đình thường bảo quản trên gác bếp để dùng dần đến cả 1-2 tháng. Ngoài làm khô nhái, người dân tộc Mường còn có món nhái nấu lá lồm (lá chua), nhái rang hạt dổi, chả nhái...
Trước đây, nhái khô chỉ được rang đơn giản lên để ăn với cơm trong bữa cơm gia đình. Hiện khô nhái được chế biến ra nhiều món ăn khá thú vị như nướng hoặc chiên giòn chấm nước mắm me, chấm tương ớt. Thưởng thức món nhái, thực khách có thể nhai luôn cả xương lẫn thịt và dùng kèm cơm trắng hoặc làm mồi trên bàn nhậu rất thú vị.
Theo nhiều người dân, hiện số lượng ếch, nhái ngoài tự nhiên ngày càng ít đi do hoạt động canh tác nông nghiệp sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, tác động trực tiếp đến môi trường sống của chúng.
"Nếu như trước đây mỗi khi trời mưa, tiếng ếch nhái kêu vang cả một vùng thì bây giờ tiếng kêu này cũng ít hẳn. Bây giờ cũng chẳng mấy ai thích đi soi nhái sau trời mưa nữa nên món nhái khô cũng không còn nhiều. Nhiều gia đình còn có thói quen làm nhái khô rồi cất trữ trong ngăn đông tủ lạnh, chỉ dịp quan trọng hoặc lễ, Tết mới mang ra dùng, đãi khách quý" - một người dân huyện Tân Lạc cho hay.
Anh Nguyễn Công Sơn, du khách Hà Nội, chia sẻ: "2 năm về trước, tôi có lên huyện Tân Lạc và được đãi món khô nhái, từ đó nhớ mãi. Dịp lễ hội đầu xuân năm nay, tôi đưa gia đình quay trở lại đây vừa tham gia lễ hội, vừa tìm mua một số đặc sản vùng miền. Tôi hy vọng rằng những món ăn độc đáo này sẽ được phát triển thành một sản phẩm gắn với du lịch".
