Với độ dày và tính rắn chắc, da trâu thường được nhiều người dân sử dụng để làm mặt trống, giúp cho trống có được độ âm vang và vô cùng bền bỉ. Thế nhưng đối với người Mường Hòa Bình, da trâu còn có thể đem gác bếp và tạo ra một đặc sản vừa độc đáo, vừa hấp dẫn. Có một số người còn gọi vui rằng đây là “món ăn cứng và dai nhất Việt Nam”.
Sau khi trâu được làm thịt, người Mường Hòa Bình sẽ giữ lại phần da trâu để phục vụ nhiều mục đích khác nhau và một trong số đó là làm da trâu gác bếp. Món ăn đặc sắc này yêu cầu người làm vô cùng khéo léo và kiên trì vì những công đoạn phức tạp.
Sau khi được làm sạch, phần da trâu sẽ được xiên vào các thanh kim loại nhỏ và treo ở trong bếp. Trải qua khoảng thời gian dài, khi phần da trâu đã khô cứng lại và bám màu của khói bếp, người Mường sẽ lấy xuống và đem đi chế biến. Được ngâm nước trong nhiều giờ đến khi mềm ra, da trâu sau đó sẽ được đem đi xắt với độ mỏng hoặc dày tùy thuộc vào món ăn và tẩm ướp với các gia vị đặc trưng của Tây Bắc như mắc khén, hạt dổi…
Trong trường hợp gia chủ muốn nấu bát canh da trâu để đãi khách, họ sẽ kết hợp thêm với nước ninh xương và một số loại rau củ rừng như măng đắng, rau dớn, khoai... Chỉ với những nguyên liệu đơn giản đó đã tạo ra được một nồi canh cực kỳ hấp dẫn với hương thơm lan tỏa khắp gian nhà.
Giống như người Mường Hòa Bình, người Thái ở Sơn La cũng chế biến da trâu thành rất nhiều đặc sản hấp dẫn, có thể kể đến như nộm da trâu và da trâu muối chua. Cách chế biến của những món ăn này cũng có những điểm tương tự so với da trâu gác bếp, yêu cầu người thực hiện phải kiên trì và khéo léo. Da giòn sần sật, từng thớ đanh lại, hương vị đậm đà kết hợp với vị thanh mát của rau rừng, ăn một lần nhớ mãi.
Nếu có cơ hội ghé thăm Hòa Bình, Sơn La… du khách có thể thử qua đặc sản này. Sẽ càng tuyệt vời hơn khi bạn trải nghiệm thưởng thức đặc sản tại nhà của người Mường, người Thái lắng nghe những câu chuyện dung dị về văn hoá, bản sắc, lối sinh hoạt của đồng bào Tây Bắc.
