Mỗi quốc gia đều có những món ăn truyền thống độc đáo, riêng biệt vào ngày Tết. Tuy Nhật Bản không có kỳ nghỉ chính thức vào Tết Âm lịch mà chỉ đón năm mới một lần vào Tết Dương lịch, người dân vẫn duy trì những truyền thống ẩm thực.
Ở Nhật, bữa ăn truyền thống trong ngày đầu năm mới được gọi là "Osechi Ryori", mang đầy đủ màu sắc khác nhau và được đựng trong các hộp đặc biệt, gần giống hộp cơm bento. Các món được đựng trong hộp sơn mài nhiều tầng gọi là jubako, theo Nippon.
Đồ ăn Osechi đòi hỏi người làm phải dành rất nhiều công sức và mất vài ngày để chuẩn bị. Mỗi món ăn lại gửi gắm những ý nghĩa, thông điệp khác nhau để chào đón năm mới.
Trứng cuộn Datemaki là món phổ biến nhất và gần như không bao giờ thiếu trong bữa ăn ngày Tết của người Nhật. Trứng cuộn vị ngọt, kết cấu mềm, xốp. Tuy đơn giản, món ăn này lại có hình khá giống những cuộn giấy, mang ý nghĩa chúc học hành giỏi giang, đỗ đạt thành tài nên trẻ con ở Nhật rất thích ăn.
Đậu tương đen Kuromame cũng là một phần không thể thiếu của Osechi Ryori. Giống như trứng cuộn, món ăn này cũng có cách làm đơn giản, nhanh gọn. Người Nhật quan niệm rằng ăn đậu đen sẽ có một sức khỏe tốt để làm việc chăm chỉ hơn vào năm mới.
Là một đất nước nổi tiếng bởi các món ăn chế biến từ cá như sushi, sashimi, không bất ngờ khi trong bữa cơm ngày Tết của người Nhật có khá nhiều món từ nguyên liệu này như chả cá Kamaboko, trứng cá hồi hay cá hồi cuộn tảo bẹ Kombu, cá tai, cá buri... Tất cả đều có ý nghĩa đem lại may mắn và có mùa màng bội thu, cuộc sống vui vẻ, thành công.
Trong đó, Tazukuri là món cá cơm ngâm nước tương. Tên tiếng Nhật của món ăn này được hiểu theo nghĩa đen là “làm ruộng”, do loài cá này từng được sử dụng làm phân bón. Món ăn này biểu tượng cho cuộc sống sung túc, thịnh vượng.
Bên cạnh đó là Kazunoko - trứng cá trích ngâm trong nước hầm dashi. Tên tiếng Nhật của món ăn có thể được hiểu là “đông con trẻ”, tương ứng với lời chúc con đàn cháu đống cho các gia đình.
Ngoài ra, Osechi Ryori của người Nhật còn không thể thiếu tôm. Món ăn này chế biến khá mất thời gian vì phải hầm tôm trong một loại tương đặc đặc tên là Dashi và ngâm qua đêm để thịt tôm ngọt, màu sắc tươi tắn, thơm ngon. Tôm chín cong cong khiến người ta liên tưởng tới các cụ già còng lưng. Do đó, món tôm tượng trưng cho cuộc sống trường thọ và tuổi già thông thái.
Tiếp đến là món tráng miệng. Bánh Kuri Kinton trong tiếng Nhật nghĩa là "bánh hạt dẻ vàng". Đây là món ăn vô cùng quan trọng vì biểu tượng cho tài lộc, giàu có, thịnh vượng do màu vàng và hình dáng như đồng tiền koban hình bầu dục từng được sử dụng ở Nhật Bản.
Một set osechi thông thường đúng tiêu chuẩn truyền thống của người Nhật giá khoảng 5.000 đến 20.000, tùy nguyên liệu. Các nhà hàng tại xứ sở mặt trời mọc cũng phục vụ những suất osechi, nhưng du khách nên đặt trước.
Mỗi địa phương tại Nhật Bản lại có phong cách osechi mang bản sắc riêng tùy theo sản vật và nét văn hóa đặc trưng, ví dụ như vùng Kanto và Kansai. Hơn nữa, các món osechi thời hiện đại cũng có nhiều biến tấu mới mẻ, phong phú.
Nếu có dịp đón ngày lễ shogatsu (ngày đầu năm mới ở Nhật) cùng một gia đình người Nhật Bản, du khách hãy lưu ý vài điều cơ bản như đợi người lớn tuổi nhất trong nhà gắp thức ăn đầu tiên, ăn các món theo quy tắc từ ngoài vào trong xếp trong hộp jubako, và hãy lấy các món ăn trong hộp ra một chiếc đĩa nhỏ để thưởng thức.
