Từ trung tâm Thanh Hóa, theo quốc lộ 10 khoảng hơn 40km thì đến xã Nga Thiện, huyện Nga Sơn.
Động Từ Thức nằm trên dãy núi Tam Điệp hùng vĩ, tiếp giáp với huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình.
Đây được coi là một trong những hang động đẹp của xứ Thanh và gắn liền với truyền thuyết về người trần gặp Tiên.
Theo truyền thuyết, Từ Thức là người ở Hóa Châu (tức Thanh Hóa ngày nay), làm quan tri huyện ở huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.
Thường ngày, Từ Thức vốn thích ngao du sơn thủy, thưởng ngoạn phong cảnh và làm thơ. Trong một lần dự hội xem hoa, chàng bắt gặp một thiếu nữ tuyệt sắc giai nhân, khi ngắm hoa đã vô ý làm gãy cành mẫu đơn và bị nhà chùa giữ lại.
Thấy vậy, chàng liền cởi chiếc áo gấm đang mặc để chuộc tội cho người thiếu nữ. Sau đó, Từ Thức từ quan về quê để vui thú non nước.
Một hôm, trông ra cửa biển Thần Phù, chàng thấy có áng mây ngũ sắc kết thành hình hoa sen. Từ Thức bèn chèo thuyền ra phía núi và bước vào bên trong một hang động.
Khi bước vào, chàng say đắm trước cảnh tiên bồng và biết được đây chính là nơi ở của nàng tiên hội hoa năm nào. Kể từ đó, chàng sánh duyên cùng nàng tiên Giáng Hương.
Ngày nay, đến với Động Từ Thức, du khách có thể bắt gặp ngay trước cửa hang động là hai cây thị cổ thụ ước chừng nghìn năm tuổi.
Quấn quanh cây là những dây Gắm (1 loại cây thân leo ước chừng hàng trăm năm tuổi) buông những hình võng xuống trước cửa hang.
Người dân nơi đây vẫn thường gọi đây là những chiếc võng để nàng tiên Giáng Hương nằm nghỉ.
Bên trong hang động chia thành 2 ngăn động, với vô số các hình thù nhũ đá đẹp mắt. Theo cách gọi của người dân thì đây là núi tiền, kia là kho bạc, kho vàng, núi muối, nàng Giáng Hương, chàng Từ Thức, rồng ấp trứng, buồng tắm nàng tiên... tất cả đều gắn liền với sự tích Từ Thức gặp tiên đẹp đến mê mẩn.
Theo thống kê từ Phòng văn hóa huyện Nga Sơn, mỗi năm có hàng vạn du khách về với Động Từ Thức. Thời điểm du khách đến với động đông nhất là vào dịp đầu xuân.
Hầu hết khách đến đây để thưởng ngoạm, tận mắt chứng kiến sự kỳ vĩ của tự nhiên, được chạm vào những núi vàng, kho bạc để cầu cho một năm mới gặp nhiều may mắn.
Một số hình ảnh về Động Từ Thức:
