Núi Tà Cú (Tàkou) vốn là một ngọn núi lửa với rừng nguyên sinh bao phủ, thảm thực vật tươi tốt. Núi nằm ven quốc lộ 1A, thuộc xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận Nam, cách Phan Thiết 28 km về phía Nam.
Khám phá núi Tà Cú
Đường lên đỉnh núi dài khoảng 2.290m, với bậc đá trên những con dốc cheo leo, khúc khuỷu. Đoạn dốc cao nhất nghiêng 45 độ có tên là Bằng Lăng, nơi phong cảnh hữu tình với những thân bằng lăng cổ thụ hai bên.
Đường đi bớt thách thức hơn khi du khách còn cách đỉnh koảng 1.200m, từ đây trời xanh ẩn hiện trên những tán cây và du khách có thể ngắm nhìn thung lũng bên dưới mờ ảo trong sương.
Quanh năm không khí trên núi Tà Cú trong lành, mát mẻ. Đây từng là một ngọn núi lửa thuộc đệ nhất nguyên đại nên đất giàu khoáng chất. Trên núi có hai mỏ suối khoáng: một tại Bưng Thị nằm giáp giới 3 xã Tân Thành, Thuận Quý và Tân Thuận, còn lại ở Phong Điền, xã Tân Thuận.
Quần thể đền chùa
Hai ngôi chùa nổi tiếng là Linh Sơn Trường Thọ và Long Đoàn nằm ở độ cao khoảng 400m trên núi Tà Cú. Linh Sơn Trường Thọ còn có tên quen thuộc là Chùa núi Tà Cú, hoặc dân dã hơn là chùa "Trên" để phân biệt với chùa "Dưới" là Long Đoàn. Hai ngôi chùa được gọi chung là Chùa Núi.
Linh Sơn Trường Thọ thuộc địa phận xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận, cách thành phố Phan Thiết khoảng 30km. Chùa được xây dựng vào năm 1879, nhưng trước đó nhiều năm đã có chùa thờ Phật bằng mái tranh vách đất. Chùa do nhà sư Trần Hữu Ðức trụ trì, tọa lạc ở vị trí sơn thủy hữu tình, quanh năm có cây xanh, suối chảy, chim kêu vượn hót. Chùa Long Ðoàn được xây dựng sau.
Chùa Núi còn có pho tượng Phật nằm khổng lồ: “Thích Ca nhập niết bàn” nằm ở vị trí cao nhất cách chùa khoảng 100m. Tượng Phật này thuộc vào pho tượng Phật hiếm có trong lịch sử Phật Giáo Việt Nam và là bức tượng lớn nhất Việt Nam lúc bấy giờ. Cách Pho tượng Phật nằm chừng 50m là nhóm Tam Thế Phật: A Di Dà, Quan Thế Âm Bồ Tát, Ðại Thế Chí, cả 3 pho tượng đều có chiều cao khoảng 7m.
Chùa Núi Tà Cú hiện là một trong những điểm du lịch khá nổi tiếng ở Bình Thuận. Cảnh chùa cổ kính, tượng phật trầm tư và dấu thiêng của sư tổ từ buổi khai sơn cách đây trên một trăm năm luôn làm du khách ngỡ ngàng. Vào các mùa trong năm, lúc nào cũng có khách thập phương đến viếng Phật, ngắm cảnh chùa và rừng núi, nhất là dịp Xuân về Tết đến và ngày giỗ Tổ Hữu Đức hàng năm (mùng 5 tháng mười âm lịch).
Một trải nghiệm thú vị dành cho du khách là leo núi Tà Cú vào ngày rằm và nghỉ lại qua đêm. Cuối chiều, sương mù bảng lảng giăng khắp thung lũng trong ánh hoàng hôn. Đêm rằm, du khách có thể ngồi thưởng trà trên bộ bàn ghế đẽo từ đá núi, đàm đạo với vị chư tăng nào đó trong chùa dưới ánh trăng rằm.
Huyền thoại Chùa Núi Tà Cú
Vào năm Tự Đức thứ 33 (tức 1880), hoàng thái hậu là bà Từ Dũ lâm trọng bệnh, mắt mù lòa nhưng các ngự y, danh y tài giỏi ở triều đều bất lực. Nhà vua châu tri khắp thần dân trong nước kêu gọi ai cứu được mẫu hậu sẽ trọng thưởng. Bởi tiếng đồn về danh đức, pháp thuật của sư tổ Hữu Đức từ lâu, nên quan thủ hiến đầu tỉnh Bình Thuận lập tức viết biểu tâu lên vua.
Vua Tự Đức hạ chiếu sai sứ xin rước sư tổ về triều chữa bệnh cho Hoàng thái hậu. Nhưng vì đã nguyện không bao giờ xuống núi nữa, sư tổ chỉ trao cho sứ thần thảo dược cùng cách sử dụng. Sau khi uống hết các chú chuẩn đề và thuốc, Hoàng thái hậu vượt qua căn bệnh hiểm nghèo, nhanh chóng bình phục. Vua Tự Đức tỏ lòng cảm phục sư tổ ban sắc phong bốn chữ “Linh Sơn Trường Thọ” cho nơi sư tổ sáng lập và tu tịnh.
