Nét văn hóa cung đình độc đáo trong lễ tế Giao của Huế

Quỳnh Nga |

Lễ tế trời ở Đàn Nam Giao Huế với đầy đủ các nghi lễ trang trọng, chứa đựng giá trị lịch sử, văn hóa và nhân văn, thu hút đông đảo khách du lịch đến với Cố đô.

Lễ tế Giao, hay còn được gọi là lễ hội tế trời Nam Giao, lễ tế trời đất là một trong những đại lễ quy mô nhất trong số các lễ hội cung đình triều Nguyễn, thường được tổ chức tại Đàn Nam Giao, nay thuộc địa phận phường Trường An, thành phố Huế.

 
Lễ tế có từ thời nhà Nguyễn nhằm cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, thiên hạ thái bình, thịnh vượng. Ảnh: Trung tâm Festival Huế

Từ xưa, lễ tế trời đất luôn được các triều đại phong kiến coi trọng, nhưng đến khi triều đại nhà Nguyễn trị vì, lễ tế này mới chính thức trở thành nghi lễ quan trọng hàng đầu, được xếp vào hàng Đại tự và được tổ chức long trọng dịp đầu Xuân, dần trở thành nét văn hóa cung đình độc đáo và đặc sắc, chứa đựng giá trị lịch sử, văn hóa và giá trị nhân văn. Trong những ngày diễn ra lễ tế Giao, từ trong triều ra ngoài nội, từ quan lại cho đến dân chúng đều hân hoan kéo nhau đi xem đông vui như trẩy hội.

Những kỳ Festival Huế gần đây, lễ hội Nam Giao thường được thiết kế, xây dựng dựa theo nghi lễ tế Giao thu hút đông đảo dân chúng, du khách chiêm ngưỡng, xuýt xoa, trầm trồ. Ngoài ý nghĩa bảo tồn những giá trị văn hoá phi vật thể của triều Nguyễn, lễ tế Giao cũng là dịp để Huế giới thiệu đến với du khách trong nước và quốc tế những giá trị văn hoá cung đình đặc sắc của triều Nguyễn - triều đại quân chủ cuối cùng của Việt Nam.

 
Từ Festival Huế 2004, lễ tế trời ở Đàn Nam Giao được phục dựng và trở thành điểm nhấn trong các mùa festival sau này. Ảnh: Trung tâm Festival Huế
 
Lễ tế Giao là nét văn hóa đặc sắc của cung đình triều Nguyễn. Ảnh: Trung tâm Festival Huế

Lễ tế trời ở Đàn Nam Giao thường kéo dài trong nhiều giờ đồng hồ với trình tự nghiêm ngặt và lễ nghi cầu kỳ. Trước khi tế Nam Giao, Vua (được mệnh danh là thiên tử, tức con của trời) phải đặc biệt cẩn trọng trong các nghi thức cúng tế, phải ăn chay, nằm đất, xa rời tửu sắc, hướng tâm đến những suy nghĩ trong sáng và một lòng thành kính đối với trời và đất.

Đến ngày tế, Vua phải mặc trang phục đại lễ gồm long cổn, mũ miện, tay cầm hốt trấn khuê bằng ngọc lên Giao đàn, làm lễ “quán tẩy” (lễ rửa tay) nhằm gột bỏ những thứ không sạch trước khi tế. Tiếp đó là loạt các nghi lễ quan trọng “lễ phần sài và ế mao huyết” (thiêu nghé và chôn lông, huyết), “lễ thượng hương” (dâng hương), “lễ nghinh thần” (mời thần đến), “lễ điện ngọc bạch” (dâng ngọc và lụa), “lễ tấn trở” (dâng thịt tế), “lễ sơ hiến” (dâng rượu lần đầu), “lễ độc chúc” (đọc chúc văn), “lễ phân hiến”, “lễ Á hiến” (dâng rượu lần thứ hai), “lễ Chung hiến” (dâng rượu lần cuối), “lễ Tứ phúc tộ” (lễ ban rượu và thịt tế), “triệt soạn và phần hoá”, “tống thần”, “tư chúc bạch soạn”, và cuối cùng là “hoàng đế hồi cung”.

 
Trong lễ tế Nam Giao, có thể đích thân nhà vua đứng làm chủ tế, hoặc giao cho quan Khâm mệnh Đại thần thay mặt làm chủ tế. Ảnh: Trung tâm Festival Huế
 
Lễ hội cung đình Huế - lễ tế Giao chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Ảnh: Trung tâm Festival Huế


Quỳnh Nga
TIN LIÊN QUAN

Đặc sắc lễ hội Điện Hòn Chén ở xứ Huế

Quỳnh Nga |

Lễ hội Điện Hòn Chén tại xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế có thể thu hút hàng nghìn người dân và khách du lịch đến Huế hàng năm.

Những lễ hội được chờ đón dịp xuân về ở Huế

Quỳnh Nga |

Huế đang đẩy mạnh khai thác các thế mạnh du lịch văn hóa, danh thắng, du lịch tâm linh, thu hút đông đảo du khách tìm đến với Cố đô ngay từ đầu năm 2023.

Những cây mai rực rỡ tại lễ hội Hoàng mai quy mô lớn ở Huế

QUẢNG AN |

THỪA THIÊN HUẾ - Nhiều cây Hoàng mai đẹp sẽ tụ hội ở Cố đô Huế trong khuôn khổ Lễ hội Hoàng mai Huế lần I - năm 2023.

Đặc sắc lễ hội Điện Hòn Chén ở xứ Huế

Quỳnh Nga |

Lễ hội Điện Hòn Chén tại xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên Huế có thể thu hút hàng nghìn người dân và khách du lịch đến Huế hàng năm.

Những lễ hội được chờ đón dịp xuân về ở Huế

Quỳnh Nga |

Huế đang đẩy mạnh khai thác các thế mạnh du lịch văn hóa, danh thắng, du lịch tâm linh, thu hút đông đảo du khách tìm đến với Cố đô ngay từ đầu năm 2023.

Những cây mai rực rỡ tại lễ hội Hoàng mai quy mô lớn ở Huế

QUẢNG AN |

THỪA THIÊN HUẾ - Nhiều cây Hoàng mai đẹp sẽ tụ hội ở Cố đô Huế trong khuôn khổ Lễ hội Hoàng mai Huế lần I - năm 2023.