Với đồng bào ở một số miền huyện miền núi Quảng Ninh, làm du lịch không chỉ để phát triển kinh tế mà còn là một cách để bảo tồn, gìn giữ những trầm tích văn hóa được tạo dựng qua bao thế hệ.
Đi vào hoạt động từ 15.3.2024, homestay Đại Dực tại thôn Khe Lục, xã Đại Dực, huyện Tiên Yên do 6 hộ trong thôn đầu tư.
Homestay có khuôn viên rộng 400m2, gồm 5 phòng ngủ cho 18 người. Khoảng sân rộng là nơi sinh hoạt cộng đồng giao lưu biểu diễn hát Soóng Cọ, múa Tắc Xình, đánh quay. Đây là mô hình du lịch cộng đồng thôn bản đầu tiên đang được triển khai tại huyện Tiên Yên.
Chị Sằn Móc Phúc - 56 tuổi, thành viên quản lý homestay, cho biết: “Nhiều du khách đến để trải nghiệm văn hóa hoặc chụp ảnh cưới. Đặc biệt trong kỳ nghỉ lễ 30.4-1.5, chúng tôi đón khoảng 300 người, có 20 người ngủ lại. Mỗi lần như vậy, chúng tôi lại được biểu diễn giao lưu văn hóa, văn nghệ đặc sắc.
Để tăng thêm trải nghiệm cho du khách chúng tôi thực hành nấu rượu, cùng du khách làm các món ăn của dân tộc mình ngay tại homestay như xôi ngũ sắc. Du khách tỏ ra rất hào hứng và chúng tôi lại càng tự hào về phong tục, truyền thống của dân tộc mình”.
Thôn Khe Lục có 95% là người dân tộc Sán Chỉ với hơn 120 hộ dân vẫn giữ nét ăn mặc truyền thống dân tộc. Cùng với đó là những điểm đến văn hóa tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch như: Trung tâm Văn hóa của xã - nơi giao lưu bóng đá nữ người Sán Chỉ và trưng bày dụng cụ sản xuất, trang phục, nhạc cụ các dân tộc thiểu số), ruộng bậc thang, nhà đá cổ, nhà đất, thác Nặm Văn, thác Cô Bảy, núi Hoàng Đế, hang Dơi, đồi Tình, núi Thông Châu cao 1.070m.
Tại bản Khe Tiền, xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu cũng có 100% là đồng bào Dao Thanh Phán với 71 hộ dân sinh sống. Ấn tượng đặc trưng với mọi du khách gần xa khi đến đây là hình ảnh những ngôi nhà trình tường thấp thoáng giữa những cánh đồng lúa.
Đây là kiểu nhà độc đáo, vừa là nhà ở vừa như hang để chống sương mù, cái lạnh cắt da của mùa đông trên núi, cái nóng nực của mùa hè, lại có thể phòng kẻ gian, thú dữ.
Nhà trình tường của người Dao Thanh Phán xã Đồng Văn tương đối thống nhất, theo một khuôn mẫu, dù to hay nhỏ đều phải có ba gian, hai cửa.
Trăn trở với việc bảo tồn những ngôi nhà trình tường trong phát triển du lịch, được sự hỗ trợ của một công ty du lịch, anh Dường Phúc Thím - trưởng bản Khe Tiền đang xây dựng căn nhà trình tường đầu tiên bằng công nghệ mới để làm homestay với 3 phòng ngủ.
Anh Dường Phúc Thím - Trưởng bản Khe Tiền, cho biết: “Nhà trình tường trong bản trước làm từ đất ruộng, sau nhiều năm công trình cũ và xuống cấp, nếu để lưu trú cho du khách sẽ khó đảm bảo. Do vậy, trong thôn đã xây 2 nhà trình tường theo phương pháp mới để đón khách lưu trú, hiện cả 2 công trình vẫn chưa hoàn thành.
Khe Tiền có thác Khe Tiền và rừng tre rừng trúc rất đẹp. Nhiều du khách đến đây chỉ thích vào rừng, chúng tôi những người địa phương sẽ hướng dẫn họ đi rừng. Ngày 30.4 gia đình cũng tiếp đón một đoàn khách người Pháp vào rừng tre, rừng trúc. Họ rất vui, chụp rất nhiều ảnh”.
Dấu ấn văn hóa từ các thôn bản dân tộc thiểu số vùng sâu vùng xa đang góp phần quan trọng làm tăng khả năng cạnh tranh và sức hấp dẫn của du lịch Quảng Ninh.
