Nơi đây được mệnh danh là “Vịnh Hạ Long trên cạn” với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ kỳ vĩ, vẻ ngút ngàn và đẹp như cõi mộng. Những ai đặt chân đến sẽ cảm nhận được sự thuần khiết, thanh bình và yên ả đến lạ thường, một vẻ đẹp huyền bí như lạc vào cảnh tiên.
“Vịnh Hạ Long trên cạn”
Tam Chúc (Ba Sao, Kim Bảng, Hà Nam) là vùng núi đá vôi ngập nước rất độc đáo, với phong cảnh nước non hùng vĩ. Đặc biệt nơi đây vẫn còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ, tự nhiên, sơn thủy hữu tình thế lưng tựa vào núi, mặt nhìn ra hồ.
Quần thể chùa Tam Chúc là một trong những công trình toạ lạc trên diện tích gần 5.000ha của Khu Du lịch Tam Chúc, được đánh giá là ngôi chùa rất có kiến trúc vô cùng đặc biệt.
Hơn 1000 năm trước, nơi đây là vùng đất Phật linh thiêng với ngôi chùa Tam Chúc. Lễ hội chùa Tam Chúc cũng được diễn ra hằng năm vào dịp đầu xuân để nhân dân cầu nguyện quốc thái, dân an, mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu.
Trải qua thời gian, chùa Tam Chúc đã bị hư hỏng chỉ còn lại một số di vật nên từ đó nhân dân địa phương không duy trì được lễ hội xuân hằng năm như trước đây.

Gần đây, tỉnh Hà Nam triển khai dự án Khu du lịch quốc gia Tam Chúc, trong đó có trọng tâm là khôi phục các giá trị di sản mảnh đất Tam Chúc, điển hình là xây dựng chùa Tam Chúc và khu du lịch tâm linh.
Chùa Tam Chúc, mặt trước là hồ nước ngọt tự nhiên, nằm trong số những hồ nước tự nhiên rộng nhất nước ta, với dãy núi đá vôi bao bọc quanh khu hồ. Giữa lòng hồ có 6 quả núi nhỏ nhô lên, tạo thành những hình thế kỳ vĩ.


Nơi đây gắn liền với truyền thuyết “Tiền Lục Nhạc, Hậu Thất Tinh”. Dân gian lưu truyền sự tích 6 quả núi gọi là lục nhạc, địa thế đẹp của một vùng địa linh sơn thủy hữu tình, có núi có hồ. Mặt sau, hậu thất tinh nghĩa là đằng sau có 7 ngọn núi có thể phát sáng khi có ánh trăng về ban đêm.
Sự kết hợp đồng điệu giữa quá khứ và hiện tại
Trên trục thần đạo chùa Tam Chúc gồm: chùa Ngọc, điện Tam Thế, điện Pháp Chủ, điện Quan Âm, cổng Tam Quan, Trung tâm hội nghị quốc tế.

Chùa Tam Chúc được xây dựng với hàng nghìn bức tranh bằng đá được ghép tỉ mỉ, cẩn thận bởi đôi bàn tay tài hoa của những người thợ thủ công lành nghề.




Ngoài ra, tại đây còn thiết lập một vườn cột kinh khổng lồ với 1.000 cột đá, mỗi cột cao 12m, nặng 200 tấn.

Những ngôi điện, các pho tượng Phật tại chùa Tam Chúc có diện tích, kích thước rất lớn.
Đáng chú ý, Chùa Ngọc nằm trên đỉnh núi Thất Tinh, cao 468m, với 299 bậc lên, được xây dựng hoàn toàn bằng đá khối xếp liền nhau thành một khối nặng 2.000 tấn được thi công bởi những nghệ nhân Ấn Độ có thiết kế hết sức công phu. Ngôi chùa này được xem là một kiệt tác về kiến trúc đá.



Điện Pháp Chủ 2 tầng mái cong, cao 31m, mặt sàn 3.000m2. Điện Quan Âm cao 30,5m, mặt sàn rộng 3.000m2. Cổng Tam Quan 3 tầng mái cong, cao 28,8m, ba mặt sàn rộng 3.558m2.
Bên cạnh đó, Trung tâm Hội nghị quốc tế được xây dựng nổi trên mặt hồ cao 31 m, đủ sức phục vụ gần 3.500 khách.
Đình Tam Chúc hiện nay là một công trình kiến trúc được phục dựng giữa lòng hồ Tam Chúc. Đình làng Tam Chúc khá nhỏ, mang kiến trúc đặc trưng của đình đền Bắc Bộ và tọa lạc trên một hòn đảo nhỏ với một lối đi vào bằng đường bộ.


Các công trình của chùa Tam Chúc là sự kết hợp hài hòa, linh diệu, đồng điệu giữa quá khứ và hiện tại, giữa nghệ nhân Việt Nam và nghệ nhân nước ngoài, giữa thợ thủ công lành nghề của Phật giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo, Thiên Chúa giáo.


Đặc biệt, nơi đây có trồng cây bồ đề được triết từ cây bồ đề “Cây Bồ Đề Vĩ Ðại Cát Tường” (Jaya Sri Maha Bodhi) 2.250 tuổi, ở Thánh tích Mahamegha, cố đô Anuradhapura, Sri Lanka... Đây sẽ là nơi đăng cai Đại lễ Veskas năm 2019 (Đại hội Phật giáo thế giới).

Nơi đây cũng lưu giữ thiên thạch mặt trăng có trọng lượng 5,5kg được đặt tên là “The Moon Puzzle” (Câu đố mặt trăng) trị giá trên 600.000 USD tương đương hơn 14 tỉ đồng.
Được biết, thiên thạch mặt trăng rơi từ trong không gian vũ trụ xuống sa mạc Sahara từ hàng nghìn năm trước, được tìm thấy vào năm 2017.

Các chuyên gia về không gian vũ trụ đoán, khối thiên thạch này đã bị bật ra khỏi bề mặt mặt trăng từ một quá khứ xa xôi, có thể một khối thiên thạch khác đã va vào nó và khiến nó bật ra khỏi bề mặt mặt trăng, bắt đầu cuộc "du hành vũ trụ" tới trái đất.


Dự kiến sau khi hoàn thành, quần thể chùa Tam Chúc sẽ trở thành quần thể chùa lớn nhất thế giới và sở hữu những công trình đạt kỷ lục Guinness.
Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 60km, cách TP. Phủ Lý, tỉnh Hà Nam chừng 12km về phía Tây, khu du lịch Tam Chúc nằm trên tuyến quốc lộ 21A tiếp giáp với tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình và TP. Hà Nội và cách khu du lịch Hương Sơn (Hà Nội) khoảng 4km đường chim bay. Đây là một trong các khu du lịch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là khu du lịch trọng điểm quốc gia.
Hiện nay, hệ thống giao thông kết nối Hà Nội và Hà Nam rất thuận lợi. Để phát huy tiềm năng liên kết vùng, UBND tỉnh Hà Nam đã quy hoạch hạ tầng kết nối khu du lịch Tam Chúc - Ba Sao với quần thể Chùa Hương (Hà Nội) - Vân Long, Bái Đính (Ninh Bình) - Đồng Tâm (Hòa Bình) tạo nên khu du lịch tâm linh, sinh thái bậc nhất ở Việt Nam.