Tết đến, niềm mong chờ không chỉ chiếc bánh chưng tự tay gói mà còn là những câu chuyện của 12 giờ đồng hồ “trông bánh chưng chờ trời sáng” mà có lẽ mỗi người chỉ nói một lần trong đời.
Không nhớ chính xác đã bao nhiêu năm tự gói bánh chưng, nhưng từ ngày về quê lập nghiệp, tôi đã muốn nuôi dưỡng một cái gì đó mang tên “truyền thống gia đình”. Thực tế, nhà tôi không ai biết gói bánh chưng; thậm chí chẳng ai có ý định sẽ gói và nấu, khi mà chợ, siêu thị thì đầy ắp... Vậy nên năm đầu tiên, ba nhìn tôi kiểu “bày chuyện”; trong nhà cũng chẳng mấy quan tâm, nhưng tôi vẫn quyết tâm làm.
27 Tết, tôi mò mẫm gói bánh một mình bằng cách xem hướng dẫn từ những video trên youtube. Có lúc xếp lá bị sai, có lúc dây lạc bị lỏng nên mỗi cái bánh một kiểu. Tôi mò hết cả buổi chiều mới được chục cái, vừa lúc cái lưng đau muốn gãy ngang. Nhưng đoạn canh bánh, cả nhà lại xung phong. Tôi đặt đồng hồ 12h đêm dậy đi canh thành quả của mình. Thế nhưng vừa ra sân, tiếng chuyện trò thì thầm làm tôi dừng bước.
“Tết này vợ con không về đâu ba” – giọng anh tôi buồn buồn.
“Chuyện lâu rồi mà hai đứa bây chưa làm lành hả?” – ba gặng hỏi.
“Là tính cách mỗi đứa mỗi khác, thêm có con nhỏ nên vợ con áp lực nhiều. Ba má đừng để ý nhiều mà buồn, con sẽ tranh thủ bế cháu về chơi với ông bà”.
“Hay ra năm, ta cắt cái sổ đất cho bây về ở. Ba má lên nhà trên. Còn em gái bây thì…”.
Anh tôi ngắt lời: “Thôi ba đừng nghĩ chuyện đó. Là do tụi con làm ba má buồn!”.
Lần đầu tiên trong đời, tôi nghe anh trai nhận ra “đã làm ba má buồn”. Anh là đứa con khó tính và khó chịu trong nhà. Tính anh xa cách mọi người. Dù có thương ba má, anh cũng chẳng bao giờ thể hiện hay nói ra. Thậm chí, anh còn làm tổn thương ông bà từ những lời nói cộc cằn.
Cho đến khi anh có con, đứa trẻ sinh non trước 2 tháng phải nằm khoa sơ sinh đặc biệt, má tôi tất tả mỗi ngày lên bệnh viện để chăm cháu. Ngày vợ chồng anh chị bất hoà, ba chỉ nói: “Tụi bây suy nghĩ cho kỹ, tình cảm hay lời nói như bát nước, hất đi rồi khó mà lấy lại”.
Chị dâu tôi vẫn quyết ôm cháu về ngoại và ở luôn chưa một lần quay lại. Vậy nhưng ngày đầy tháng, thôi nôi cho đến ngày Tết, ba má vẫn sắm đòn chả, cây nem qua nhà chị. “Cho trọn lễ nghĩa. Ông bà thông gia cũng khổ tâm như mình thôi” – má tôi tự nhủ.
Sau bao nhiêu năm làm ba má buồn lo nhiều hơn vui, anh tôi nhận ra... đã làm ba má buồn. Dù đó chưa thể trọn vẹn thành câu xin lỗi nhưng với ba má, sự trưởng thành của anh sau những sóng gió khiến họ được an ủi.
Tôi thấy ba cúi người lấy thêm củi cho vào bếp như che đi sự xúc động. Nồi bánh chưng sôi sùng sục. Hai người đàn ông im lặng ngồi cạnh nhau chẳng nói gì thêm nhưng hơi ấm từ bếp lửa cứ lan ra, sưởi ấm trái tim của mỗi người.
Và những năm sau đó, đêm canh nồi bánh chưng, lại thấp thoáng bóng lưng của ba, của anh Hai, anh Ba bên bếp lửa. Họ hút thuốc bên chén trà, nhỏ to câu chuyện cuộc sống; chuyện về những đứa trẻ; cở giải về những khúc mắc trong nhà...
Tôi thương nồi bánh chưng, bếp lửa hồng đêm cuối năm là vì vậy. Nồi bánh Tết mỗi năm của tôi không chỉ được mong chờ bởi là bánh do nhà gói, công sức từng người thay nhau canh nước lửa, mà còn gói ghém câu chuyện mà chắc chỉ có thể nói một lần, để hiểu một đời.
