Nơi nghệ nhân thỏa sức sáng tạo
Trong những năm gần đây, cứ mỗi đợt tháng 3 âm lịch, đông đúc người dân tại các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long lại có dịp tề tựu về Cần Thơ để tham dự và chiêm ngưỡng nét đẹp ẩm thực của Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ. Còn nhớ những ngày đầu tiên, khi đó ngày hội chỉ là không gian nhỏ nhằm bảo tồn tinh hoa bánh dân gian của người Nam Bộ. Tuy nhiên, qua nhiều năm, khi quy mô ngày càng được mở rộng, cả số lượng nghệ nhân tham gia và chất lượng các loại bánh được nâng cao, Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ đã trở thành thương hiệu của du lịch ẩm thực Cần Thơ nói riêng và Đồng bằng sông Cửu Long nói chung.
Dần dần, việc hưởng ứng Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ không chỉ là bảo tồn và phát huy nét văn hóa ẩm thực truyền thống mà còn giúp quảng bá những tinh hoa ẩm thực Nam Bộ ra cộng đồng quốc tế. Đó chính là chia sẻ của nghệ nhân Nguyễn Thị Mum (nghệ nhân làm bánh tét lá cẩm, thành phố Cần Thơ) khi trao đổi với chúng tôi tại Ngày hội 1.000 món ngon xưa và nay được tổ chức tại Cần Thơ vào cuối tháng 10 vừa qua.
“Tôi yêu và quý lắm cái nghề làm bánh tét lá cẩm của người xưa để lại, cứ mỗi khi rảnh tay là tôi lại hỏi con cháu trong nhà muốn ăn bánh gì để tôi làm. Sau này, cứ mỗi dịp Cần Thơ có tổ chức ngày hội nào về ẩm thực Nam Bộ tôi đều tự tin tham dự.
Có hai nguyên nhân mà tôi luôn giữ mãi cái nghề này. Đầu tiên, tôi thấy xã hội ngày càng hiện đại, giới trẻ được ăn nhiều món ăn ngon nhưng lại ít thiết tha với ẩm thực Việt Nam mình. Nên tôi muốn góp một phần sức lực vào việc bảo tồn và gợi nhắc giới trẻ về việc gìn giữ ẩm thực. Thứ hai, tôi nghĩ du lịch của chúng ta đang phát triển rất mạnh mẽ, quảng bá một chút ẩm thực miền Nam cũng là cách giúp khách nước ngoài nhớ về chúng ta nhiều hơn” - bà Mum chia sẻ.
Cũng đối với những người con đất chín rồng, giờ đây, bánh dân gian đã trở thành cái hồn trong mỗi chái bếp. Song, khi những nghệ nhân làm bánh được thỏa sức với sân chơi ẩm thực của riêng mình thì những nghệ nhân chế biến món ăn nói chung lại có phần thua thiệt. Đó là lý do vì sao Ngày hội 1.000 món ngon xưa và nay được ra đời.
“Chúng tôi thật sự rất hạnh phúc khi Ban tổ chức các cuộc thi ẩm thực ngày càng mở rộng quy mô để các nghệ nhân chúng tôi được tham dự và giao lưu. Thật sự rất là ý nghĩa! Mang một chút ẩm thực của xứ Quảng đến với người dân tại ngày hội này cũng là cách mà chúng tôi lan tỏa giá trị ẩm thực miền Trung đến mọi miền đất nước.” - chị Huệ Thi (Nghệ nhân làm mì Quảng, TP.Cần Thơ) cho biết.
Để du lịch ngày một vươn xa
Cho đến thời điểm hiện tại, mỗi năm thành phố Cần Thơ đã có hơn 200 sự kiện, lễ hội lớn nhỏ, đa dạng từ văn hóa, thể thao và du lịch; trong đó chiếm phần lớn là các lễ hội truyền thống, đặc biệt lễ hội văn hoá ẩm thực dân gian được chú trọng. Đây là nguồn lực quan trọng trong phát triển du lịch của thành phố, đồng thời góp phần quảng bá một cách hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống của miền Tây Nam Bộ đến du khách trong nước và quốc tế.
Điển hình, “Ngày hội văn hoá ẩm thực 1.000 món ăn ngon xưa và nay” diễn ra vào cuối tháng 10 vừa qua, thu hút hơn 10.000 lượt khách tham quan, thưởng thức. Và trước đó, “Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ” được tổ chức vào tháng 4 với chủ đề “Bảo tồn và phát huy giá trị bánh dân gian Nam Bộ”, có quy mô 207 gian hàng, quy tụ 175 nghệ nhân đến từ các vùng miền trên cả nước, đón hàng chục nghìn lượt khách tham quan. Đặc biệt là dịp này Ban Tổ chức đã trao tặng 24 Huy chương vàng và 40 Huy chương bạc cho nghệ nhân tham gia Hội thi Bánh dân gian.
Tại đây, Nhà nghiên cứu Văn hoá Nam Bộ Nhâm Hùng (thành phố Cần Thơ) đã có đánh giá cao về những lễ hội văn hoá ẩm thực. Theo soạn giả, ẩm thực tại vùng đất phương Nam này rất đa dạng, phong phú, từ môi trường sống đến các nguyên phụ liệu, lúa gạo, đậu, đường, dừa,... làm nên những món ngon mang đặc trưng riêng của vùng sông nước.
Những lễ hội này là cơ hội nhằm thu hút và giới thiệu cho người lớn cũng như trẻ nhỏ biết về thành tựu ẩm thực quê nhà, được thưởng thức những món ngon xưa, đặc biệt những món ngon đang dần mai một và đứng trước nguy cơ thất truyền, điển hình là các loại bánh dân gian được hình thành từ đời sống gia đình, đời sống cộng đồng, khác với những loại bánh công nghiệp thời nay.
Ông Nhâm Hùng cũng mong muốn thành phố, các khu du lịch, làng du lịch cần phát huy thêm, tổ chức từ 1 đến 2 lần mỗi năm. Bởi qua các ngày hội, những sản phẩm từ ẩm thực có cơ hội được tiếp cận rộng rãi hơn, vươn đến các thị trường mới trong và ngoài nước; có ý nghĩa quan trọng trong bảo tồn, phát huy giá trị ẩm thực của vùng đất phương Nam.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ Nguyễn Thực Hiện, chỉ trong 9 tháng năm 2022, Cần Thơ đón trên 4,3 triệu lượt khách đến tham quan, tăng 111% so với cùng kỳ; doanh thu đạt gần 3.100 tỉ đồng. Trong đó, các lễ hội đã góp phần quan trọng trong việc kích cầu du lịch của thành phố. Thông qua lễ hội ẩm thực đã tôn vinh quá trình lao động sáng tạo của nghệ nhân làm bánh dân gian, đặc biệt là giúp các nghệ nhân có thêm động lực trong bảo tồn nghề truyền thống, tạo điều kiện hỗ trợ nghệ nhân liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài nước, từng bước xây dựng thương hiệu quảng bá giá trị văn hóa ẩm thực và nghệ thuật làm bánh dân gian truyền thống Nam bộ vươn xa ra thế giới.
