Các tác phẩm đoạt giải của nhà văn Vĩnh Quyền đã gây được tiếng vang trong đời sống văn học, văn hóa trong nước cũng như nước ngoài. “Debris of Debris”, bản Anh ngữ tiểu thuyết “Mảnh vỡ của mảnh vỡ” của nhà văn đã xuất bản tại Hoa Kỳ (2009), tại Anh (2014) và được lưu trữ tại Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ trước khi nhận Giải nhì (không có Giải nhất) năm 2016. Và năm nay, Trong vô tận cũng đã thu hút giới nghiên cứu tiểu thuyết trước khi nhận Giải nhì vào ngày 20.11.2020 tại Hà Nội. Lao Động Cuối tuần xin trích dẫn một số nhận định đã được công bố.
Nhà nghiên cứu - TS Nguyễn Thị Minh Thái, “Mảnh vỡ... trong vô tận”
Tôi thích cái cảm giác rợn ngợp của các nhân vật “tôi” trong Thành phố Huế đã không hạn định thế giới tiềm thức của mình ở Huế, và chỉ trong ngôi nhà vườn - biệt phủ đặc Huế xưa, mà đã tháo cởi sự hữu hạn này, phóng chiếu lên cảm giác cao vời của con người nói chung, để đạt đến sự cô đơn không bến bờ của con người trong vũ trụ.
Tôi bỗng như nhìn thấy cuộc chơi cấu trúc tiểu thuyết độc đáo của Vĩnh Quyền. Một cấu trúc ly kì lắt léo, chồng chất sấp ngửa, phi lý ngược xuôi trong cài đặt thời gian - không gian. Đường tuyến tính thời gian nối quá khứ - hiện tại - tương lai bất ngờ bị phá vỡ. Không gian trong và ngoài đất nước Việt Nam liên tục đảo chiều, nhảy cóc, xô lệch, chỉ cốt chiều theo duy nhất sự xiêu lạc, giằng xé ngổn ngang của nội tâm chất chứa riêng “một cõi đi về”, trong hố thẳm tiềm thức của các nhân vật “tôi”, bỗng dưng thành tha nhân của chính mình trong vô tận.
Nhà phê bình - TS Nguyễn Thị Tịnh Thy, “Tìm Trong vô tận, yêu trong vô tận”
Điều đọng lại từ “Trong vô tận” là phong cách văn chương thấm đượm tình yêu với lịch sử và văn hóa dân tộc, đặc biệt là tình yêu với chốn cố đô trầm lắng tịch liêu. Chữ trên ngòi bút không phải được truyền dẫn từ dòng mực, mà từ dòng máu hoàng gia cuộn chảy trong tim của hoàng thân Nguyễn Phước Vĩnh Quyền. Chân tủy của tiểu thuyết Vĩnh Quyền là Huế. Vì thế, từ “Trong vô tận”, ta sẽ cảm nghiệm một Huế của riêng nhà văn, Huế từ “cốt cách” chứ không phải từ “kiểu cách”. Đó là cái duyên Huế không huê dạng, không ai bắt chước được của “Mệ” Vĩnh Quyền.
“Trong vô tận, song song gặp nhau?” Đó là lời đề từ của tác phẩm, cũng là tâm huyết của tác giả trao gửi đến người đọc. Trong vô tận, ta sẽ hiểu tiền nhân, hiểu lịch sử, yêu văn hóa; trong vô tận, mọi khoảng cách về không gian, thời gian, phe phái, giới tính, chủng tộc sẽ được xóa nhòa. Bởi vì nếu có tình yêu, thì mọi giao cắt, đứt gãy về lịch sử và văn hóa sẽ không còn nữa. Lúc ấy, vô tận không phải là chiều dài, mà là chiều sâu. Yêu trong vô tận, sâu trong vô tận, ta không còn song song với lịch sử và tha nhân.
Nhà phê bình Bùi Việt Thắng, “Trong vô tận và sự chú mục vào nhân tâm thời đại”
Tôi đã đọc say mê và muốn viết ngay về "Trong vô tận" dẫu lúc ấy sách chưa xuất bản, bởi ấn tượng và sự cảm phục trước một người viết kỹ lưỡng từ ý tứ đến văn phong. Cả “Mảnh vỡ của mảnh vỡ” cũng như “Trong vô tận” đều ngắn gọn, thanh thoát, có sức chứa, sức nặng của câu chữ.
Cái duyên văn của Vĩnh Quyền là “duyên ngầm”. Một cây bút văn xuôi vạm vỡ như thế nhưng thoạt đọc lại thấy hết mực khiêm tốn. Ông hiểu rộng, biết sâu, nhưng trong sự viết không khoe kiến thức. Vĩnh Quyền vận dụng khéo léo và triệt để cái uy lực của cách kể chuyện từ ngôi thứ nhất khi viết “Trong vô tận”. Các nhân vật xưng “tôi” đã dẫn dụ độc giả đi hết các cung bậc cảm xúc, qua bao cảnh ngộ, trạng huống, xung đột, lúc thắt chặt, lúc tháo bung, cởi nút các mâu thuẫn... Vì thế, “Trong vô tận” là một câu chuyện riêng, nhưng rốt cuộc lại liên quan mật thiết đến tất cả chúng ta.
Nhà phê bình Phạm Phú Phong, “Năm thế hệ trong một ngôi nhà xứ Huế”
Cảm quan hiện thực dẫn dắt cái nhìn của người viết từ một ngôi nhà, một khu vườn, một gia đình, một gia tộc soi chiếu quang rộng ra lịch sử của cả đất nước xuyên suốt gần trọn cả thế kỷ (1916 - 2014). Đây là lối dựng truyện không có truyện, không kể được.
Đọc Vĩnh Quyền không chỉ là tiếp cận một thế giới hình tượng sống động đa chiều kích, bằng một nghệ thuật ngôn từ có sức cuốn hút, mà còn có sự nặng đầy về tri thức văn hóa lịch sử của dân tộc. Điều quan trọng hơn, khi bắt nhịp cùng hơi thở nồng nàn của văn chương anh, những tri thức ấy như được người viết thổi hồn mình vào trong đó, tạo nên những sinh thể, trở nên sống động, quẫy đạp, đòi hỏi phải có sự đồng cảm, sẻ chia. Văn chương không chỉ là tư tưởng mà còn là văn hóa.
Nhà báo Lê Thanh Phong, “Trong vô tận là lòng yêu nước thương nòi”
250 trang đậm đặc những câu chuyện, tiểu thuyết "Trong vô tận" đan xen nhiều nhân vật “tôi” trong một dòng họ của một vương triều trải hơn 100 năm, họ xuất hiện cắt ngang đời nhau, như những đường vẽ không rõ nét trong một bức tranh thời gian khó nhận ra, khiến người đọc miên man như lạc trong vô tận không gian, vô tận thời gian. Từ một vương phủ ở Huế, nhà văn dắt bạn đọc theo chân nhân vật đến những miền xa lạ. Rồi ở nơi xa lắc lơ tận nước Mỹ, nước Nhật, nước Pháp, nhân vật kể câu chuyện về đất nước mình để bạn đọc được đọc những trang sử trong văn, hay và xúc động đến nghẹn lòng.
Dịch giả Zac Herman, “Mười ngày và trong vô tận”
”Trong vô tận” là một tiểu thuyết ngắn phi truyền thống ở Việt Nam. Tôi đã nhiều lần trao đổi với tác giả Vĩnh Quyền về tính thể nghiệm của tiểu thuyết này.
Hành trình nhân vật tự hàn gắn đứt gãy để kết nối quá khứ vô tận của dòng tộc, dân tộc được thiết kế bằng chất liệu sách cũ về lịch sử, văn hóa và nhật ký. Tôi tin rằng bạn đọc trẻ Việt Nam sẽ thích thú khi được nhà văn cung cấp một kiến văn rộng, sâu về thời quá vãng thông qua những mẩu chuyện sinh động, giàu cảm xúc.
