Đừng để mất mạng khi sử dụng bếp gas thiếu an toàn

Sự chủ quan, bất cẩn, thiếu kiến thức trong việc sử dụng bếp gas của người dân cộng với tình trạng những bình gas không đảm bảo an toàn vẫn được sang chiết, bày bán tràn lan bên ngoài thị trường đã khiến không ít gia đình phải trả giá.

Mất tay, mất mạng vì nổ bình gas

Ngày 22.2.2017, các bác sĩ Bệnh viện đa khoa tỉnh Đắk Lắk đã đề nghị người thân ký cam kết và tiến hành cắt bỏ bàn tay trái bệnh nhân N. K. T (21 tuổi, xã Ea M’doan, huyện M’Đrắk, Đắk Lắk), sau vụ nổ bình gas mini. Anh T., nhập viện trong tình trạng đa chấn thương, với các vết thương vùng mặt có dị vật trong mắt, bàn tay trái bị dập nát hoàn toàn và một số vết thương ở vùng bụng khiến nạn nhân mất nhiều máu.

Trước đó, anh T cùng vài người bạn đi vào suối bắt cá và mang theo bếp gas mini để sử dụng. Trong khi anh T bật bếp gas để chuẩn bị nấu thức ăn thì bất ngờ bình gas bị xì và phát nổ. Vụ nổ làm anh T bị thương phải đưa đến Bệnh viện huyện M’Đrắk để cấp cứu, nhưng do chấn thương quá nặng nên bệnh viện huyện yêu cầu chuyển lên tuyến trên. Đây không phải là lần đầu tiên xảy ra tình trạng  nổ bếp gas mini tại Đắk Lắk.

Trước đây, vào khoảng 5.2016 cũng xảy ra một vụ nổ bình gas mini tại Trường trường tiểu học Trần Quốc Tuấn (phường Khánh Xuân, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk), làm 5 em học sinh bị bỏng nặng.  Thời điểm đó, trường Trần Quốc Tuấn tổ chức thi nấu ăn cho học sinh lớp 5, và trong khi các em đang nấu nướng thì phát nổ bình gas mini. Vụ nổ binh gas mini, làm cho 5 học sinh bị bỏng ở các vùng mặt, tay, ngực, phải đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Lắk cấp cứu. Một học sinh bị bỏng nặng cho biết: “Khi bình gas phát nổ, có nhiều bạn đứng gần đó bị lửa bén vào người, em đứng cách xa hơn 2 mét vẫn bị lửa táp trúng vào mặt, cháy tóc”. 

Tình trạng nổ bình gas mini diễn ra cũng khá phổ biến trong cả nước, chứ không riêng gì tỉnh Đắk Lắk. Ngày 18.11.2016 cũng xảy ra một vụ nổ bình gas mini tại phường 1, thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang, làm 10 học sinh lớp 10 Trường THPT chuyên Vị Thanh bị bỏng phải vào bệnh viện cấp cứu. Sự việc xảy ra, khi một lớp khoảng 30 em học sinh về nhà cô giáo gần đó để tổ chức nấu ăn và trong lúc mọi người đang ăn uống vui vẻ thì bình gas trong bếp gas mini bất ngờ xì gas rồi phát nổ. Do vụ nổ xảy ra bất ngờ nên làm cho gần 10 em học sinh không chạy kịp đã bị bỏng.

Không chỉ xảy ra nổ với bình gas mini, mà  thời gian qua, trên địa bàn cả nước cũng thường xảy ra các vụ cháy, nổ liên quan đến các bình gas loại lớn sử dụng cho bếp gas gia đình. Như tại TPHCM, trước đây đã xảy ra vụ  nổ bình gas loại lớn tại một hộ kinh doanh quán ăn nằm trên đường Lũy Bán Bích, Q.Tân Phú, làm 2 người thiệt mạng. Rồi vụ nổ bình gas tại quán ăn trên đường Lê Duẩn, thành phố Cao Lãnh – Đồng Tháp hồi đầu năm 2016, gây ra hỏa hoạn….

Thiếu kiến thức cơ bản khi sử dụng bếp gas

Hiện nay, nhu cầu sử dụng khí đốt hóa lỏng (thường gọi là gas), trong đời sống khá lớn, ước tính khoảng 80-90% các hộ gia đình sử dụng các loại bếp gas  để nấu nướng. Việc sử dụng gas để đun nấu có nhiều ưu điểm hơn so với các loại chất đốt khác như than, củi, do khi bị đốt cháy, gas tỏa ra nhiệt lượng lớn và ít gây ô nhiễm môi trường, bếp gas lại dễ điều chỉnh độ to, nhỏ của ngọn lửa. Tuy nhiên, do gas là chất rất dễ cháy, nổ nên khi sử dụng, nếu bếp  không đảm bảo an toàn, người sử dụng thiếu kiến thức hoặc lơ đễnh thì rất dễ xảy ra cháy, nổ.

Cảnh sát PCCC TPHCM cho biết, chỉ tính riêng trên địa bàn TPHCM, mỗi năm xảy ra hàng chục vụ cháy, nổ  có liên quan đến sử dụng bếp gas, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Bên cạnh yếu tố chủ quan, thiếu kiến thức, bất cẩn từ người sử dụng, thì ngoài thị trường hiện nay cũng còn tràn lan các loại bình gas  không đảm bảo an toàn (chủ yếu bình gas mini), được tái sử dụng nhiều lần, sang chiết lậu gas vào các bình không đảm bảo an toàn cũng chính là yếu tố đe dọa nguy cơ cháy, nổ cao cho người dân khi mua về sử dụng. Mặc dù, thời gian qua, các lực lượng chức năng đã kiểm tra, xử phạt nhiều trường hợp buôn bán, sang chiết gas lậu trái phép; tuy nhiên vì hám lợi nên không ít người vẫn thu mua những bình gas trôi nổi đã qua sử dụng nhiều năm, không còn đảm bảo an toàn, đem về rồi tự sang chiết gas không đảm bảo an toàn.

Theo Cảnh sát PCCC TPHCM, để ngăn chặn các vụ cháy nổ do sử dụng bếp gas, thì người dân cần phải nắm vững các tính chất nguy hiểm cháy, nổ của khí gas, nguyên nhân gây cháy nổ và các biện pháp PCCC. Tuy nhiên hiện nay,  không phải tất cả người dân đều biết những điều này. Vì vậy, Cảnh sát PCCC TPHCM cũng đã có hướng dẫn, tuyên truyền để người dân cần lưu ý mua bếp, bình gas, dây dẫn ở những đại lý uy tín, chất lượng. Trong quá trình sử dụng, bình gas nên được lắp đặt trên nền chắc chắn bằng vật liệu không cháy, đặt bình gas cách xa ngọn lửa trần, ổ điện 1-2m và ở vị trí xa bếp hơn 1m, luôn đặt bếp cao hơn bình gas; không đặt bình gas, bếp gas gần các vật dễ cháy nổ (như xăng, rượu, cồn…); dây dẫn không được tiếp xúc với các điểm có nhiệt độ cao (như gần ngọn lửa ở bếp và nguồn nhiệt khác).

“Đặc biệt, khi bộ phận đánh lửa của bếp bị hỏng phải sử dụng ngọn lửa trần để mồi thì phải bật lửa trước rồi mới mở van bình, van bếp gas sau. Một điểm cũng cần chú ý là khi thay bình gas, nhớ tắt hết mọi nguồn nhiệt trong phòng như ngọn lửa trần, bật lửa, tàn thuốc, không gây ma sát làm phát sinh tia lửa tại khu vực thay bình; trong khi đun nấu, phải mở tất cả các cửa gần bếp cho thoáng, để không khí bên ngoài trao đổi vào bên trong, làm cho lượng gas rò rỉ nếu có tồn đọng thì hoà vào không khí thoát ra ngoài” - anh Tín, một cán bộ Phòng Hướng dẫn và chỉ đạo phòng cháy thuộc Cảnh sát PCCC TPHCM lưu ý.

Các em học sinh bị bỏng do nổ bình gas, được cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Lắk - Ảnh: Trung Kiên

Cách phát hiện gas rò rỉ và xử trí an toàn

Trong quá trình sử dụng bếp gas, thường hay xuất hiện tình trạng rò rỉ khí gas, song người dân lại không biết cách để phát hiện và xử trí kịp thời. Vì vậy, theo hướng dẫn của Cảnh sát PCCC TPHCM, người dân có thể phát hiện rò rỉ, xì khí gas bằng nhiều cách: Đối với cụm van, phát hiện bằng âm thanh, mùi đặc trưng của khí giống hơi xăng hoặc hiện tượng tạo sương tuyết xung quanh điểm rò rỉ (dùng nước xà phòng loãng bôi vào chỗ nghi bị rò rỉ có bong bóng là dễ phát hiện nhất); Đối với ống dẫn khí, dùng giẻ ướt, có tẩm nước xà phòng lau nhẹ ống dẫn khí, khi đó chỗ rò rỉ sẽ xuất hiện bong bóng nhỏ.

Nếu phát hiện khí gas bị rò rỉ cần thực hiện ngay các công việc theo thứ tự sau: Đóng van xả các bình gas; tắt hết lửa ở bếp, không bật công tắc điện, bật lửa và không làm bất cứ việc gì có thể sinh ra lửa; mở hết các cửa trong nhà; ngăn người ngoài vào khu vực bếp. Sau đó, xử lý bằng cách lấy xà phòng bánh trát lên chỗ rò rỉ, rồi lấy giẻ hoặc dây cao su quấn chặt lại và mang bếp hoặc bình, ống dẫn đến nơi bảo hành sửa chữa thay thế. Trường hợp cụm van bị rò rỉ lớn không thể khắc phục được bằng phương pháp trên thì cần khẩn trương mang bình khí hoá lỏng ra nơi thoáng mát, cách xa nguồn nhiệt, nguồn lửa để khi xả bình hết mới mang đi sửa chữa. Quá trình để bình xả phải cảnh giới, tuyệt đối không cho người qua lại gần hoặc gọi điện cho đại lý gas để họ sửa chữa và khắc phục.
Trường hợp khi xảy ra cháy, trước tiên phải nhanh chóng tắt bếp, khóa van xả khí, ngăn không cho gas phun ra gây cháy lớn, nếu có điều kiện thì di chuyển ngay bình gas ra nơi an toàn. Sử dụng các phương tiện chữa cháy đã được trang bị để dập tắt đám cháy, phun nước làm mát các bình gas. Trong khi chữa cháy cần chú ý các biện pháp an toàn đề phòng bình gas bị nổ.  

(Bài viết có sử dụng tài liệu hướng dẫn của Cảnh sát PCCC TPHCM)