Không thể thay thế chế độ ăn uống và thuốc trị bệnh
ThS.BS Phan Minh Đoàn – Khoa Thẩm Mỹ Da Bệnh viện Da liễu TPHCM cho hay thực phẩm chức năng không còn quá xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ, nhất khi việc quảng cáo về các thực phẩm chức năng đi quá xa so với hiệu quả thực tế. Việc hiểu đúng và đủ về thực phẩm chức năng để tránh gặp phải rủi ro khi sử dụng.
Theo Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam (VAFF), thực phẩm chức năng là sản phẩm hỗ trợ các chức năng của các bộ phận trong cơ thể, có hoặc không có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ và tác hại bệnh tật.
Thực phẩm chức năng có thể ở dạng viên uống, si-rô, thanh năng lượng và dạng bột, cung cấp các vitamin, khoáng chất, axit béo và men chuyển hóa (enzyme). Thực phẩm chức năng không thể thay thế chế độ ăn thường ngày và cũng không thể thay thế thuốc trong điều trị bệnh.
Lợi ích của thực phẩm chức năng
Về lợi ích, bác sĩ Minh Đoàn cho hay thực phẩm chức năng giúp bổ sung những chất dinh dưỡng có thể bị thiếu trong các bữa ăn hằng ngày và trong giai đoạn mang thai.
Cùng với đó, hỗ trợ quá trình tập luyện của các vận động viên; giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ; cải thiện các hoạt động trí não, giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn. Nhiều loại thực phẩm chức năng còn chứa các chất chống oxy hóa, giúp giảm nguy cơ một số bệnh tim mạch và ung thư.
Đối tượng có thể dùng thực phẩm chức năng
Nếu là người khỏe mạnh đang theo một chế độ ăn cân bằng, không cần dùng đến thực phẩm chức năng.
Trong trường hợp thuộc một trong các đối tượng như phụ nữ mang thai, đang có ý định có thai, đang cho con bú; người trên 50 tuổi; người được chẩn đoán khiếm khuyết một hoặc một vài vitamin hoặc chất dinh dưỡng; người ăn chay; người được điều trị giảm cân gần đây; người kiêng ăn một số loại thực phẩm do liên quan đến một số bệnh, có thể hỏi ý kiến bác sĩ về việc dùng thực phẩm chức năng.
Những nguy cơ khi sử dụng quá liều thực phẩm chức năng
Theo bác sĩ Đoàn, không phải dùng càng nhiều thực phẩm chức năng là càng tốt. Nếu vượt quá khả năng chuyển hóa, đào thải của cơ thể, có thể dẫn đến tình trạng mệt mỏi, rụng tóc, đau quặn ở dạ dày, nôn ói, tiêu chảy, thậm chí tổn thương nhẹ dây thần kinh.
Về nguy cơ khi sử dụng quá liều thực phẩm chức năng, cụ thể, việc dùng vitamin K trước phẫu thuật có thể làm giảm hiệu quả của các thuốc chống đông, gây tăng đông máu.
Bên cạnh đó, có thể tương tác gây giảm hiệu quả của vài loại thuốc điều trị khác. Quá thừa chất chống oxy hóa có thể làm giảm hiệu quả của hóa trị liệu
Thực phẩm chức năng không thể thay thế thuốc điều trị. Nếu dùng thực phẩm chức năng thay cho thuốc điều trị sẽ làm bệnh không kiểm soát và gây những hậu quả nặng nề khác.
Ngoài ra, vitamin B6 có thể gây hại cho thần kinh nếu dùng liều cao trong hơn 1 năm. Quá liều vitamin C có thể gây tiêu chảy. Dùng đồng thời vitamin A đường uống và thuốc thoa chứa vitamin A (như các sản phẩm trị mụn hoặc chống lão hóa) có thể gây quá liều vitamin A.
"Để không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cần biết rõ khi nào có thể dùng thêm thực phẩm chức năng và luôn cần tham khảo ý kiến bác sĩ về thực phẩm chức năng mà bản thân muốn sử dụng" - bác sĩ Đoàn khuyến cáo.
