Với độ cao khoảng 300m so với mặt nước biển, Tức Dụp chỉ là một ngọn đồi nhỏ của dãy Phụng Hoàng Sơn (xã An Tức, Tri Tôn, tỉnh An Giang). Nhưng trong kháng chiến trường kì của dân tộc, Tức Dụp đã trở thành huyền thoại bất tử khi được mệnh danh là “Ngọn đồi thép”.
Cấu tạo từ hàng triệu tảng đá lớn nhỏ, Tức Dụp như một tổ ong vĩ đại của thiên nhiên với hàng trăm hang đá ăn thông với nhau chằng chịt như mê cung - tiếng địa phương gọi là lò ảng.
Với địa hình hiểm trở tự nhiên cùng với thế đất tiếp giáp biên giới Campuchia, Tức Dụp là một trong những điểm mấu chốt trong “tam giác lửa” của miền Nam, trở thành đầu mối tiếp nhận giao liên trên con đường 1C huyền thoại- đường Hồ Chí Minh trên bộ.
Hệ thống lò ảng luồn sâu trong lòng núi đá, không chỉ giúp các chiến sĩ cách mạng chia lửa cho nhau, mà còn là pháo đài vững chắc trước mọi hoả lực tối tân của kẻ thù. Nơi đây đã từng được mệnh danh là “đất thép anh hùng” trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Một vị tướng của quân đội Mỹ từng lo sợ rằng: “Chiếm tam giác sắt Củ Chi mà chưa chiếm được Thất Sơn, trong đó căn cứ quan trọng của cộng sản là Tuk Chup (Tức Dụp) thì coi như người Mỹ chỉ mới đứng một chân”. Do đó, chính quyền Mỹ - Ngụy quyết tâm xóa bỏ đồi Tức Dụp trên bản đồ.
Ngược lại, Việt Nam lại kiên quyết giữ ngọn đồi vì đây là trái tim của nhân dân, của cách mạng trên vùng đất An Giang anh hùng. Trận chiến kéo dài 128 ngày đêm vào những năm cuối 1968, đầu 1969 trên đồi Tức Dụp đi vào lịch sử cách mạng dân tộc và ngọn đồi nhỏ bé đã vụt vươn thành ngọn đồi thiêng.
Quân địch được trang bị và hỗ trợ vũ khí tối tân của đại bác, máy bay dội xuống Tức Dụp lượng bom đạn trị giá đến 2 triệu USD bấy giờ, nhưng đã bị 37 chiến sĩ cách mạng và 100 người dân với vũ khí đơn sơ đã đẩy lùi hết đợt này đến đợt khác.
Hơn 5 thập niên qua, Tức Dụp luôn “rực rỡ hoa anh hùng”. Sau ngày thống nhất đất nước, Tức Dụp là bảo tàng chứng tích đón hàng triệu lượt khách tham quan. Sở hữu vẻ đẹp hùng thiêng với “đặc sản” độc lạ: Hang động được tạo ra từ đá granitte hoang sơ tự nhiên trong lòng đồi dài nhất Việt Nam mà Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã ghi nhận.
Nhờ doanh nghiệp du lịch đầu tư những năm gần đây, “Ngọn đồi thép” Tức Dụp đã khoác lên mình chiếc áo mới. Không chỉ khang trang hoá cảnh quan thiên nhiên, nơi tạo ra những chiến tích oai hùng, mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch xanh, du lịch sinh thái.
Nỗ lực phục dựng các cứ điểm trong thời chiến, như: Hội trường C6, hang Huyện ủy Tri Tôn, hang Dân y, hang Tỉnh ủy An Giang, hang Phụ nữ… biến đồi Tức Dụp trở thành hiện thân của di tích, chứng nhân lịch sử để mọi người trở về nguồn, tìm lại ký ức hào hùng một thuở của quân và dân An Giang. Đây là “địa chỉ đỏ” cho những cuộc hành hương về nguồn để thế hệ trẻ hiểu lịch sử và tri ân các bậc cha ông hi sinh xương máu cho độc lập ngày nay.
Dịp nghỉ lễ 30.4 và 1.5 này, có dịp về Bảy Núi, du khách hãy đến Tức Dụp. Không chỉ mê đắm vẻ đẹp kỳ vĩ, du khách còn có thể tìm hiểu truyền thống lịch sử và huyền thoại những chiến tích xưa. Từ đỉnh đồi, phóng tầm nhìn vùng đất Bảy Núi chất chứa cả kho tàng huyền tích, du khách sẽ cảm nhận ra nhiều điều thiêng liêng khó nói hết bằng lời.
