Bãi đá cổ hiện hữu trong cuộc sống của đồng bào Lào Cai từ bao đời. Nhưng người ta chỉ nhìn nhận di tích này dưới góc độ khoa học khi V.Goloubew, một nhà khảo cổ người Pháp gốc Nga, phát hiện ra những ký tự cổ vào năm 1925.
Từ đó bãi đá cổ thu hút các nhà khoa học trong nước và quốc tế tìm đến để giải mã thông điệp bí ẩn. Tuy nhiên, đến nay chưa có lời giải thích thỏa đáng.
Bãi đá cổ Sa Pa nằm trải dài trên thung lũng Mường Hoa thuộc các xã xã Hầu Thào, Sử Pán và Tả Van, quanh suối Mường Hoa (suối Hoa) trong thung lũng Mường Hoa, cách thị xã Sa Pa chừng 7 km về phía Đông Nam. Khu di tích với các khối đá khắc hoa văn và ký tự cổ này trải rộng khoảng 8 km2.
Để đến được bãi đá cổ, từ trung tâm thị trấn, du khách đi theo hướng Tả Van, men theo con đèo uốn lượn bám theo triền núi, sườn đồi, đôi chỗ sẽ gặp phải đoạn đường gập ghềnh khó đi, đòi hỏi phải nắm chắc tay lái. Bù lại, cảnh vật suốt quãng đường di chuyển khá đẹp, những thửa ruộng bậc thang trải dài tít tắp, cánh rừng nguyên sinh ẩn hiện phía xa xa.
Đến di tích bãi đá cổ Sa Pa, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước những khối đá to nhỏ nằm rải rác khắp nơi. Những phiến đá nhỏ nằm ẩn nấp dưới những bãi cỏ xanh rì, xen kẽ giữa những hòn đá to bề mặt nhẵn thín. Ước tính có gần 200 khối đá mang nhiều hình thù, với những bản điêu khắc gây tò mò.
Năm 1994, bãi đá cổ Sa Pa được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích lịch sử văn hoá quốc gia Theo các tài liệu nghiên cứu, những hình điêu khắc trên mỗi tảng đá ẩn chứa các ghi chép văn hóa về thời kỳ nguyên sơ.
Trên từng tảng đá là những câu chuyện về đời sống của người cổ xưa. Những hoa văn độc đáo, lạ mắt được khắc trên các phiến đá có thể là ruộng bậc thang, hình người, nhà sàn, con đường hay chữ viết... chằng chịt, không rõ điểm đầu, điểm cuối. Người dân và khách du lịch được khuyến cáo không khắc chữ, viết tên, vứt rác bừa bãi trong quá trình tham quan để bảo tồn di sản quý báu này.
Di tích bãi đá cổ nằm ngoài trời, không có mái che, du khách nên tránh đi trời mưa hoặc buổi trưa nắng gắt. Tham quan bãi đá cổ không mất phí. Ngoài ra, ngay cạnh di tích bãi đá cổ Sa Pa có quán cà phê được nhiều bạn trẻ lui tới check-in với những thửa ruộng bậc thang mùa lúa chín.
