Ngôi nhà gìn giữ nét đẹp truyền thống của nền văn hóa Châu Mạ được ngành văn hóa Lâm Đồng phục dựng với mục đích giữ lại một hình ảnh kiến trúc truyền thống của cư dân Mạ ở buôn Bơ Đăng (Thôn 2).
Bà Ka Dít - Chủ nhân ngôi nhà cho biết, căn nhà dài được gia đình dựng từ năm 1983. Nơi đây được Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch nhiều lần trùng tu, sửa chữa nên hiện nay vẫn giữ được nguyên vẹn.
Khung nhà làm bằng gỗ, sàn lát tre, mái trong bằng lá mây rừng, ngoài lợp tranh. Hiện nay, căn nhà là nơi sinh sống của bà Ka Dít cùng với 3 người con.
Trong nhà vẫn còn gần 100 vật dụng cổ, chủ yếu là chum, chóe, nồi niêu… và 2 bộ chiêng.
Căn nhà dài cuối cùng của buôn làng giờ đây ngoài là nơi lưu giữ những nét đẹp truyền thống thì còn là địa điểm tham quan được chính quyền địa phương giới thiệu đến du khách mỗi khi tìm về văn hóa người Châu Mạ.
Chị Ka Hương - Phó Bí thư Đảng ủy xã Lộc Bắc giải thích, bởi trong đời sống tâm linh của người Châu Mạ, phong tục tập quán có ý nghĩa rất quan trọng nên đến bây giờ, gần như vẫn giữ được trọn vẹn.
Đến nay, một số phong tục tốt đẹp trong các ngày đầy tháng, đám hỏi, đám cưới, ma chay… vẫn được bà con thực hiện đầy đủ. Tuy nhiên, chỉ có một số ít những người lớn tuổi là còn nắm tường tận những phong tục này.
Xã Lộc Bắc hiện nay gồm 4 thôn với 11 buôn, nơi 12 dân tộc cùng sinh sống (gồm: Kinh, Mạ, Tày, Nùng, Mường, Dao, Hoa, Cil, Khmer, K'Ho, Nụp, Lạch); trong đó, người Mạ chiếm gần 70%. Tình hình khối đại đoàn kết toàn dân tộc được ổn định.
Các chương trình, chính sách đầu tư trong địa phương đối với dân tộc thiểu số được quan tâm triển khai thực hiện đồng bộ như: Chương trình giảm nghèo, chương trình nông thôn mới, chương trình trợ giá, chương trình tái canh, đầu tư mô hình…
“Riêng việc bảo tồn các giá trị của người Mạ hiện nay còn rất ít. Hầu như hiện nay, đặc biệt là chỉ ở độ tuổi từ trung niên trở lên thôi, còn đối với giới trẻ từ 40 tuổi trở xuống hầu như không nắm, rất ít anh em thanh niên nắm về các phong tục truyền thống của người Mạ.
Đây dường như là thực trạng chung và cũng là khó khăn trong những năm gần đây” - chị Ka Hương nói.
