Những người Dao vùng cao Hoà Bình làm du lịch cộng đồng

Cách Hà Nội chừng 100 km, bản Sưng của người Dao Tiền nép mình bên núi Biều, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hoà Bình.

Cách Hà Nội chừng 100 km, bản Sưng của người Dao Tiền nép mình dưới chân ngọn núi Biều, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hoà Bình. Ảnh: Khánh Linh.

xóm Sưng tách biệt với cuộc sống hiện đại và vẫn giữ được đa số nét truyền thống của người Dao. Ở Xóm Sưng, người dân sống dưới các căn nhà trệt, mái lợp bằng lá cọ. Giữa mỗi căn nhà là một gian bếp, trên có gác để đựng các vật dụng và đồ ăn cần bảo quản, tránh mốc và ẩm vào mùa xuân.

Sau cánh cổng bản, những nếp nhà gỗ truyền thống lợp bằng lá cọ màu nâu trầm lần lượt hiện ra. Bản Dao nằm yên bình trong nắng. Những gia đình dựng nhà sát cạnh nhau, không đắp tường ngăn vách mà quây quần đoàn tụ. Ảnh: Khánh Linh.

Giữa mỗi căn nhà là một gian bếp, trên có gác để đựng các vật dụng và đồ ăn cần bảo quản, tránh mốc và ẩm vào mùa xuân.

Xóm Sưng có 77 hộ gia đình và chỉ có 3 nhà làm homestay, nhưng nếu sống ở đây 2 ngày, đi bất cứ đâu du khách cũng có người bản địa sẵn sàng trò chuyện, dẫn bạn khám phá các cung đường. Ảnh: Khánh Linh.

Theo lời những người dân, xóm Sưng có từ hơn 300 năm, trước gọi là xóm Sâng - chỉ tên một loài cây mọc nhiều ở vùng đất này, nhưng do phát âm khó, người dân đọc thành Sưng cho dễ nhớ. Một phần cũng bởi bản làng cheo leo trên đỉnh núi, đường đi lại khó khăn, người già và trẻ em thường xuyên ngã, sưng chân tay, mặt mũi. Tên Sưng có lẽ cũng chứa đựng một phần ký ức này. Ảnh: Khánh Linh.

Với người phụ nữ ở Sưng, ai cũng phải biết nhuộm chàm để tự nhuộm và may cho mình những bộ trang phục truyền thống từ khi mới 10 tuổi. Ảnh: Khánh Linh.

... và phải biết tự thêu nên những sản phẩm thổ cẩm truyền thống. Ảnh: Khánh Linh.

Để trong những ngày lễ, Tết hoặc sự kiện quan trọng, những nét hoa văn sẽ rực rỡ trên những tấm áo, tấm khăn. Ảnh: Khánh Linh.

Điều quan trọng nhất mà người Dao Tiền nào cũng phải nằm lòng, và ở xóm Sưng, tất cả còn nguyên vẹn. Đó là tất cả đàn ông Dao Tiền phải biết ngôn ngữ của mình để thờ cúng tổ tiên. Cũng là để con cháu không quên ngôn ngữ dân tộc, nhiều lớp học tiếng Dao cũng được mở ra. Ảnh: Khánh Linh.

Anh Lý Văn Nghĩa - Trưởng xóm Sưng chia sẻ: "Bản Dao xóm Sưng, xã Cao Sơn có 77 hộ với 380 nhân khẩu. Tại đây, 100% người dân là đồng bào dân tộc Dao Tiền cùng chung sống. Trước đây, đời sống của người Dao ở bản Sưng rất khó khăn do thu nhập chủ yếu từ khai thác nông lâm sản. Năm 2017, với sự trợ giúp của tổ chức Action on Poverty (AOP - tổ chức phi chính phủ Australia), người Dao bản Sưng đã bắt tay vào làm du lịch". Ảnh: Khánh Linh.

Bản Sưng chọn ra 3 hộ gia đình thử nghiệm làm du lịch cộng đồng. Các hộ dân được tập huấn kỹ năng làm du lịch, từ bài trí homestay, nấu ăn, cho đến cách phục vụ du khách. Ảnh: Khánh Linh.

“Nhờ chuyển đổi sang làm du lịch, bản Sưng được biết đến nhiều hơn, đời sống của người dân cũng thay đổi. Có thời điểm, hàng chục đoàn khách, phần lớn là người nước ngoài tìm đến khám phá và lưu trú ở bản. Chính vì thế, các dịch vụ khác cũng theo đó mà phát triển, giúp người dân có thêm thu nhập, các giá trị văn hóa truyền thống cũng được tôn vinh, gìn giữ” - vị trưởng thôn nói. Ảnh: Khánh Linh.

Khung cảnh yên bình, người dân thân thiện, nét văn hoá đặc sắc đã khiến xóm Sưng ngày càng hấp dẫn du khách. Ảnh: Khánh Linh.

Chị Rachel Wood (du khách Vương Quốc Anh) chia sẻ: "Thiên nhiên, văn hoá, con người ở đây rất thú vị, tất cả đã hấp dẫn chúng tôi. Người dân ở đây rất thân thiện, mến khách, hướng dẫn du khách trải nghiệm những nét văn hoá đặc sắc". Ảnh: Khánh Linh.

Với những người Dao bản Sưng, mỗi người khách đến chơi đều đáng quý, đều được đối đãi nồng hậu. Bởi vậy, các đoàn khách gần xa, mỗi khi đến bản Sưng ai cũng tự nhủ lòng sẽ hẹn ngày trở lại. Điều họ nhớ ở Sưng không chỉ là phong cảnh đẹp, thức ăn ngon mà bởi sự tử tế, chân thành của người dân nơi đây. Ảnh: Khánh Linh.