Chuyện của “Quảng hương mộc mai” bắt đầu từ năm 2002, khi ông Nguyễn Đình Lam tình cờ mua được một cây mai Huế - Hoàng mai bị đột biến nở tới 9 cánh ở huyện Phú Lộc, sau đó mang đi trưng bày ở chợ hoa trong thành phố Huế dịp Tết.
Hết đợt trưng bày, ông Lam lấy hạt của cây mai này đem nhân giống. Và đến năm 2008 thì có khoảng 20 cây con ra hoa.
“Mới đầu thấy cũng bình thường như các cây hoàng mai khác nên không quá để ý. Vài ngày sau, khi hoa đã bung đều thì nghe có hương thơm là lạ quẩn quanh. Lần đến cuối vườn, tôi phát hiện mùi hương này là một cây mai trong số hàng chục cây mai con nói trên”, ông Lam kể.
Ông Lam mang cây mai tỏa hương để riêng ra một góc vườn chờ nhân giống. Một hôm, có vị sư trụ trì của một ngôi chùa ở Huế ghé vườn ông Lam. Lúc này, trên xe của vị trụ trì có một cây mộc khá đẹp, tỏa hương ngào ngạt và điều lạ, mùi thơm này khá giống với hương của cây mai nói trên.
Khi chuẩn bị về, bất chợt vị trụ trì đi đến gốc mai ông Lam để riêng một góc, và cứ tần ngần mãi bên cây mai lạ.
Thấy vậy, ông Lam kể cho sư trụ trì nghe về “sự tích” của cây mai và ngỏ ý nhờ đặt tên cho loài mai này. Sau một lúc ngẫm nghĩ, vị trụ trì đặt cho cây mai tên “Quảng hương mộc mai” - ngụ ý loài mai có mùi thơm dịu, nhẹ và thanh khiết như hoa mộc.
Ngoài hương mộc quyến rũ, “Quảng hương mộc mai” có ưu điểm cho hoa đậm màu, cánh hoa dày, tròn, láng, khoảng cách giữa các cánh hoa khép kín, dù nở bung cánh vẫn không bị lật, quăn và nhanh lớn, dễ chăm sóc hơn hoàng mai.
Theo ông Lam, “nếu so với Hoàng mai truyền thống của Huế thì loài mai này không bằng ở chổ lá pha màu gạch, thân khó uốn, vặn để tạo dáng và một chùm ra nhiều nhất chỉ 8 bông, trong khi hoàng mai có cây một chùm đến 18 bông”.
Thú vị là hiện ở Huế chưa nhiều người biết và chơi loài mai này. Ông Lam bảo “Quảng hương mộc mai” tuy có nhiều ưu điểm, nhưng đọt, lá màu xanh bị pha màu gạch. Đó có thể là yếu tố khiến giới chơi mai Huế chưa “mặn mà”, cũng như khiến ông chưa dám nhân giống nhiều.
Tuy nhiên, người chơi các địa phương phía Nam lại rất thích và đặt mua của ông Lam khá nhiều. Cụ thể trong năm 2018, qua Facebook cá nhân, bước đầu ông Lam đã bán được mấy chục gốc “Quảng hương mộc mai” cho hàng cho những người chơi mai ở Bình Định, TP. Hồ Chí Minh, Bình Thuận, Đà Nẵng, Tây Ninh, Hậu Giang…
Một “cánh chim lạ” thì phải cần thời gian cho những ánh mắt dò xét…
