Tham gia hội thảo có khoảng 50 đại biểu là các nhà khoa học, khảo cổ học, lãnh đạo Cục Di sản văn hóa và lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao, lãnh đạo Bảo tàng tại các tỉnh lân cận.
Theo báo cáo của Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ, di tích "Vòng thành Đá Trắng" đã được nhân dân trong vùng như Long Điền, Đất Đỏ, Xuyên Mộc biết đến từ lâu. Được phát hiện vào năm 2002, di tích đã được khảo sát nhiều lần. Ước tính có tổng diện tích hơn 10ha, trong đó tường thành hình vuông có mỗi cạnh dài khoảng 200m bao phủ diện tích gần 4,2ha có tầm ý nghĩa rất quan trọng.
Trong giai đoạn từ năm 2020 đến 2023, việc tiến hành khai quật quy mô di tích Vòng thành Đá Trắng trên tổng diện tích 3.000 mét vuông đã làm rõ những điểm tiêu biểu trong khu vực trung tâm và hệ thống hào xung quanh của di tích này, cùng thu giữ một lượng khổng lồ các hiện vật các loại (gần 200.000 mẫu vật là các mảnh, hiện vật, di vật ở các nền văn hóa khác nhau, trải dài qua nhiều thời kỳ phát triển).
"Với nhiều giá trị như thế, nếu đây không phải là di tích quốc gia, cái gì mới là di tích quốc gia nữa? Nó cần phải được bảo tồn và phát triển", ông Tín phát biểu tại hội thảo.
Đại diện Cục Di sản văn hóa quốc gia cũng khẳng định đây là di tích có nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử, và cần được bảo tồn. Hiện tại, di tích chưa được xếp hạng nên chưa được bảo vệ bằng Luật Di sản văn hóa. Vì vậy cần phải nhanh chóng triển khai các hồ sơ thủ tục và nêu ra một số điểm cần lưu ý trong quá trình thực hiện.
Một số đại biểu cũng đóng góp các ý kiến để phát huy và bảo tồn di tích như: tỉnh cần giải quyết vấn đề đất đai nếu có vướng mắc để thuận tiện trong việc bảo tồn, nghiên cứu đối với di tích; hoặc tiến hành song song với việc bảo tồn, phục hồi khu di tích ở Gò Cà, nơi là căn cứ hoạt động cách mạng ở gần đó.
Với 17 tham luận cùng nhiều ý kiến đóng góp, các đại biểu đã thống nhất: di tích có giá trị rất cao về khoa học cần được bảo vệ; ủng hộ việc lập hồ sơ di tích cấp quốc gia, triển khai các hoạt động bảo vệ di tích.
Ngoài ra, các ý kiến cũng thống nhất về việc di tích hoàn toàn có tiềm năng phát triển về du lịch, cũng như cần tiếp tục nghiên cứu để làm rõ hơn các giá trị văn hóa lịch sử qua nhiều thời kì.
Theo Viện Khoa học và xã hội vùng Nam Bộ, việc thống nhất các ý kiến trên của các nhà khoa học, đại biểu sẽ là những căn cứ quan trọng, tạo cơ sở pháp lý bảo vệ và phát huy giá trị di tích Vòng Thành Đá Trắng, góp phần lưu giữ những giá trị tốt đẹp của văn hóa dân tộc.
