Việt Nam có đường bờ biển dài hơn 3260km và sở hữu hơn 3000 hòn đảo lớn, nhỏ, có khoảng 125 bãi biển, nhiều bờ cát trắng và vịnh biển hoang sơ. Với tiềm năng và lợi thế như vậy, du lịch và dịch vụ biển được xác định là ngành kinh tế biển đến năm 2030 phát triển thành công và đột phá theo thứ tự ưu tiên hàng đầu như đã đề ra tại Nghị quyết 36-NQ/TW của BCH Trung ương ngày 22.12.2018 về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045”.
Theo Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đoàn Văn Việt, thời gian qua, các hoạt động du lịch biển đảo đã chiếm khoảng 70% hoạt động của ngành du lịch Việt Nam. Trong giai đoạn 2010 - 2019, lượng khách đến các địa phương ven biển tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng bình quân cả nước với 13,6%/năm đối với khách quốc tế và 12,3% đối với khách nội địa. Chỉ tính riêng năm 2019 đã đạt trên 34 triệu lượt khách quốc tế và 145,6 triệu lượt khách nội địa, mang lại tổng thu từ du lịch đạt 508 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 67,3% của cả nước.
Có thể thấy rằng, du lịch biển phát triển đã có phần đóng góp lớn cho việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của địa phương, cũng như của nhiều ngành kinh tế khác; tạo thêm nhiều công ăn việc làm, nâng cao đời sống, thu nhập của người dân địa phương ven biển.
Tuy nhiên thực tế, du lịch biển đảo chưa phát triển xứng tầm. TS. Nguyễn Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Du lịch chỉ ra những hạn chế hiện nay đối với du lịch biển như các nhà đầu tư chú trọng lợi nhuận ngắn hạn, sức ép tài chính và thu hồi vốn đầu tư; hạn chế về môi trường và nguồn lực đầu tư cho môi trường; thiếu sáng tạo trong phát triển sản phẩm du lịch; phân vùng chưa hợp lý ở nhiều quy mô, cấp độ.
Ông Tuấn cho rằng, các vấn đề cần quan tâm để phát triển như cần tổ chức không gian phân vùng sử dụng phù hợp, cả ở cấp độ quốc gia, vùng, tỉnh và điểm đến. Tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng, đặc biệt là cảng biển du lịch.
Bên cạnh đó, phát triển các sản phẩm đa dạng cả về loại hình và chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu của các thị trường, phân khúc thị trường khác nhau góp phần giảm cạnh tranh trực tiếp. Đặc biệt chú trọng vấn đề bảo vệ môi trường.
Đồng quan điểm, ông Phạm Ngọc Thủy – Giám đốc Sở du lịch Quảng Ninh cho hay, trong phát triển du lịch biển cần quan tâm đặc biệt là bảo vệ môi trường. Nếu không quan tâm chắc chắn sẽ trả giá. Theo ông Thủy, mỗi địa phương đều có một thế mạnh riêng, bài toán đặt ra là các tỉnh cần xây dựng sản phẩm có tính đặc thù riêng.
“Nếu không có nét đặc thù và tạo điểm nhấn lâu dài thì không thể khai thác tốt. Quảng Ninh ngoài những loại hình đang có và thịnh hành là du lịch biển nghỉ dưỡng, tắm biển chúng tôi còn có cảnh quan, không gian trên bờ phụ trợ. Hiện nay chúng tôi đang có 175 tàu du lịch nghỉ đêm… Chúng tôi cũng đang nghiên cứu để có những điểm nhấn riêng trong phát triển du lịch biển” - ông Thủy nói.
Trong khi đó, ông Cao Trí Dũng – Chủ tịch hiệp hội du lịch Đà Nẵng đề xuất thời gian tới cần có chiến lược tổng thể quốc gia trong phát triển du lịch biển Việt Nam; đầu tư hạ tầng; khung pháp lý cho việc phát triển du lịch biển…
