Tại hội nghị, TS Phan Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm BTDT Cố đô Huế cho biết, dựa trên các kết quả nghiên cứu, khảo sát và khai quật khảo cổ học, đơn vị và Sở VH&TT TP Đà Nẵng đề xuất 2 phương án tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích Quốc gia Hải Vân Quan.
Theo đó, phương án 1 sẽ phục hồi toàn bộ các công trình phía trong ranh giới vùng I bảo vệ di tích, một đoạn tuyến đường thiên lý đi về phía Huế và đường dốc về phía Đà Nẵng vào thời nhà Nguyễn; bảo tồn các công trình nằm giữa ranh giới vùng bảo vệ I và II của di tích.
Cụ thể, sẽ tu bổ cửa Hải Vân Quan và Thiên Hạ Đệ Nhất Hùng Quan theo dấu tích nguyên gốc; gia cố chống nứt, chống thấm cho các khối xây; phục hồi lan can, hệ thống cửa ván và các tường thành nhà Nguyễn bằng đá hộc; phục hồi nhà Trú Sở và Vũ Khố 3 gian; phục hồi 200m tuyến đường Thiên Lý và tuyến bậc cấp từ Hải Vân Quan… với tổng kinh phí dự kiến hơn 39 tỷ đồng.
Riêng phương án 2 sẽ bảo tồn nguyên trạng toàn bộ các công trình được xác định có trước giai đoạn 1975, đặc biệt là thời kỳ chiến thắng Đồn Nhất với kinh phí khoảng 23,2 tỷ đồng.
Góp ý tại hội nghị, TS Phan Tiến Dũng - Giám đốc Sở VH-TT Thừa Thiên-Huế, cho rằng ông thống nhất phương án 1 và đề nghị hai địa phương xin phép Bộ Quốc phòng để hạ giải một số công trình của giai đoạn chống Pháp-Mỹ để tôn tạo di tích theo nguyên bản thời Nguyễn, chỉ giữ lại một số lô cốt phù hợp và đề nghị trong dự án phải bổ sung bãi đỗ xe, khu hạ tầng dịch vụ, cơ sở dịch vụ, nhà trưng bày...
Qua phân tích, đánh giá các vấn đề liên quan, phần lớn các chuyên gia, nhà nghiên cứu thống nhất phương án bảo tồn, tu bổ, phục hồi di tích Hải Vân Quan theo phương án 1 được đưa ra. Đồng thời kiến nghị bảo vệ nguyên gốc các công trình kiến trúc còn lại của di tích Hải Vân Quan.
Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Dung - Phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế nhấn mạnh: “Đây là di tích lịch sử quan trọng, thắng cảnh không chỉ của hai địa phương mà còn của miền Trung và quốc gia. Công trình trùng tu di tích Hải Vân Quan sau khi được thực hiện sẽ trở thành điểm du lịch hấp dẫn, gạch nối giữa hai vùng Thuận-Quảng, Huế-Đà Nẵng, công trình biểu tượng cho sự đoàn kết giữa hai địa phương Huế và Đà Nẵng, trong việc chung tay gìn giữ các giá trị di sản quốc gia”.
