Chiều 28.5, Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch vừa ký quyết định đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề thủ công truyền thống, tri thức dân gian "nghề làm nước mắm ở Phú Quốc" ở phường Dương Đông và phường An Thới, TP Phú Quốc.
Trong quyết định số 1730/ QĐ- BVHTTDL được ban hành ngày 27.5.2021, Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch quyết định: “Đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: Nghề thủ công truyền thống, Tri thức dân gian - Nghề làm nước mắm ở Phú Quốc”.
Theo thống kê, trên địa bàn hiện có 57 nhà thùng nước mắm, trong đó có 55 nhà thùng là hội viên của Hội Sản xuất nước mắm Phú Quốc, tập trung phần lớn ở Dương Đông với 52 nhà thùng; An Thới có 5 nhà thùng. Tất cả các nhà thùng vẫn duy trì việc sản xuất nước mắm theo quy trình truyền thống từ trước đến nay.
Theo hồ sơ di sản Nghề làm nước mắm ở Phú Quốc, từ năm 1939 nghề chế biến nước mắm Phú Quốc được tổ chức thành tổ chức xã hội nghề nghiệp (Nghiệp đoàn), cho đến nay đã được chính quyền quản lý, bảo hộ cho hoạt động nghề, trở thành một nghề tiểu thủ công nghiệp truyền thống tạo ra nhiều giá trị về văn hóa và kinh tế cho xã hội.
Từ năm 2000 đến nay, tổ chức này đã trở thành Hội Sản xuất nước mắm Phú Quốc và đã gắn kết các nhà thùng thành một tập thể nghề nghiệp hoạt động có tôn chỉ, mục đích, định hướng để bảo tồn và phát huy giá trị của nghề vươn ra tầm thế giới.
Ở Phú Quốc, có những gia đình làm nghề nước mắm cha truyền con nối và giữ vững tiếng tăm từ đời này sang đời khác. Những cơ sở sản xuất nước mắm, được gọi là gọi là nhà thùng.
Nước mắm Phú Quốc đặc biệt không quá mặn, không ngọt vị đường mà ngọt từ chất đạm cá, mùi vị thơm nhẹ không quá nồng đậm như nước mắm vùng miền Bắc và miền Trung. Từ nước mắm nguyên chất, người dân Phú Quốc sáng tạo ra hàng chục loại nước mắm khác nhau dùng cho từng loại thức ăn khác nhau.
Đối với người dân Phú Quốc, nước mắm Phú Quốc không chỉ là món ăn, là gia vị mà còn được xem là “linh hồn”, là sản phẩm chính tạo nên sự nổi tiếng của Phú Quốc. Ngoài ra, đó còn là một phần của lịch sử, của văn hóa, hàm chứa những tri thức dân gian, thể hiện đậm nét cốt cách, đặc trưng văn hóa của cư dân xứ đảo.
Vào tháng 7.2020, làng nghề nước mắm Nam Ô ở Đà Nẵng cũng đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
