Theo báo cáo từ Công ty nghiên cứu thị trường bất động sản DKRA Vietnam, trong quý I/2019, tại TP.HCM có 8 dự án bất động sản chung cư mới mở bán, nhưng lại không có dự án nhà ở giá rẻ nào xuất hiện. Còn theo báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM mới đây, trong năm 2018 phân khúc căn hộ trung cấp giảm 6.676 căn, tỷ lệ giảm đến 34,2%; phân khúc căn hộ bình dân giảm 6.362 căn, tỷ lệ giảm mạnh nhất đến 44,1%.
“Đây là biểu hiện lệch pha cung - cầu và là chỉ dấu rõ rệt nhất của sự phát triển thị trường bất động sản thiếu bền vững. Bởi lẽ, trong thị trường bất động sản phát triển bền vững, cân bằng, thì phân khúc căn hộ bình dân, giá vừa túi tiền chiếm tỷ lệ lớn nhất; tiếp theo là phân khúc căn hộ trung cấp; còn phân khúc căn hộ cao cấp chiếm tỷ lệ nhỏ nhất”, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đưa ra nhận định về câu chuyện phát triển nhà ở giá rẻ của TP.HCM hiện nay.
Nhiều doanh nghiệp phát triển nhà giá rẻ cũng đã bắt đầu nản chí với những nguyên nhân khác nhau. Trong đó, rào cản lớn nhất chính là câu chuyện lợi nhuận. Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Địa ốc Lê Thành, một doanh nghiệp chuyên phân khúc nhà giá rẻ ở TPHCM nói thẳng rằng, doanh nghiệp không làm nổi nhà ở giá rẻ nữa bởi thị trường bùng nổ làm nhà ở thương mại cao cấp vì đầu tư 1 đồng, lời 1 đồng, còn làm nhà giá thấp, nhà ở xã hội bỏ 10 đồng mới lời được 1 đồng, vậy chọn cái nào? Rõ ràng, ai cũng chọn đầu tư vào phân khúc sinh lợi cao. Chỉ cần có những biến động thị trường xảy ra như giá vật liệu tăng, đặc biệt lãi suất ngân hàng tăng lên, coi như bị âm vốn ngay tức khắc.
Một lý do nữa mà các doanh nghiệp không thể phát triển dự án nhà giá rẻ là vì hết vốn, ngân hàng ngại cho vay và nếu vay thì lãi suất cao. Thêm vào đó, thị trường trước đây còn có gói vay 30.000 tỷ đồng ưu đãi thì nay không còn gói hỗ trợ nào. Thực tế, đã nhiều lần các cơ quan liên quan thông báo sẽ có gói vay mới cho nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội nhưng doanh nghiệp và người dân đợi mãi mà vốn hỗ trợ vẫn chưa thấy đâu.
Nếu có thể bỏ qua câu chuyện lợi nhuận và vốn, thì cơ chế chính là điều mà doanh nghiệp bức xúc hơn cả. Tổng giám đốc một công ty bất động sản phát triển nhà giá rẻ ở TP.HCM cho biết, doanh nghiệp có quỹ đất để dành, và cũng ấp ủ muốn làm những công trình nhà giá rẻ nhưng khi bắt tay vào làm thì nhìn nhận ra rằng doanh nghiệp sẽ chắc chắn lỗ nặng vì dự án nhà ở giá rẻ, trong khi các tiêu chuẩn để Nhà nước chấp thuận cho chủ đầu tư được đủ điều kiện bàn giao cho khách hàng lại bị áp theo tiêu chuẩn nhà ở thương mại, rất khó cho doanh nghiệp.
Cũng theo lãnh đạo doanh nghiệp trên, khi làm nhà ở giá rẻ, ở các tỉnh, thành phố như TP.HCM và Long An… thì lại tính giá đất cho doanh nghiệp như nhà ở thương mại bình thường. Do đó, để làm dự án nhà ở giá rẻ gần như là bài toán không có lời giải.
Mức thu nhập người thu nhập thấp không tăng tương ứng với giá cả tiêu dùng, giá đất, lãi suất ngân hàng…, không có sự hỗ trợ từ ngân hàng nên không thể tiếp cận nhà thương mại giá trung bình. Trong khi đó, nguồn cung nhà giá rẻ ngày càng sụt giảm mạnh đồng nghĩa những người thu nhập thấp sẽ ngày càng rời xa giấc mơ tìm kiếm một chốn an cư.
