Nhắc tới ốc, hẳn thực khách sẽ thường nghĩ tới các món ốc luộc, ốc xào me, ốc xào sả ớt, ốc rang muối... Song, một món ăn từ ốc vô cùng độc đáo với hương vị khác lạ, đậm đà với cách chế biến độc đáo du khách không thể bỏ qua khi đến Thái Nguyên chính là món ốc xào gia vị, còn gọi là ốc xào thập cẩm.
Đúng như tên gọi của nó, ốc xào gia vị là món ốc được xào với nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Một điều thú vị chính là dù tên gọi là “ốc xào gia vị” nhưng trong hơn 10 loại nguyên liệu để làm ra món ăn này, chuối và đậu lại là hai nguyên liệu đặc biệt để mang đến cho các thực khách những trải nghiệm vị giác độc đáo.
Trước tiên, đậu sẽ được chiên giòn, sau đó cho vào om trước với rất nhiều loại nguyên liệu khác nhau như chuối, măng và giò thái sợi, tương ớt và các loại gia vị đặc biệt theo công thức riêng. Ốc chần qua sau khi sơ chế.
Khi hỗn hợp bắt đầu dậy mùi thơm, người ta sẽ cho ốc và chuối xanh vào om cùng. Điều đặc biệt là ốc sẽ được cắt đi phần đuôi, để phần nước sốt ngấm đều vào trong thịt ốc, khi ăn thực khách sẽ không cần khều mà có thể ăn theo kiểu ốc mút.
Khi hỗn hợp gia vị bắt đầu sệt lại, chuối chín bở, người ta sẽ cho thêm lá lốt thái chỉ và đảo lại một lần nữa. Cuối cùng, cho hỗn hợp ra bát, rắc thêm một chút hành khô và dừa bào sợi là đã hoàn thành xong món ốc xào gia vị thơm ngon của người Thái Nguyên. Đối với phiên bản không có ốc (tức là chỉ có chuối, đậu cùng xào với gia vị) thì còn được gọi là món “gia vị”.
Thoạt nghe về cách chế biến, nhiều thực khách sẽ liên tưởng tới món ốc om chuối đậu quen thuộc của người miền Bắc, nhưng về hương vị thì lại khác hoàn toàn. Khác với hương vị chua thanh của ốc om chuối đậu thì món ốc xào gia vị của người Thái Nguyên lại có hương vị hơi cay nồng, lại có vị thơm thơm, ngậy béo của dừa và hương thơm nhẹ, hấp dẫn của hành khô thơm giòn. Một điểm khác biệt nữa là ốc om chuối đậu thường ăn kèm với cơm, bún... nhưng “gia vị” lại là món ăn riêng mà không cần ăn cùng các món ăn khác.
Ốc xào gia vị là món “ăn vặt bốn mùa”, bởi món ăn này được bán quanh năm và ăn vào thời điểm nào thì đều luôn hấp dẫn, nhưng ngon nhất là ăn khi trời trở lạnh. Mùa đông, thưởng thức một bát gia vị nóng ấm, cay nồng để làm “ấm cái bụng” giữa tiết trời giá buốt là sự lựa chọn hoàn hảo.
Hầu hết quán ốc ở Thái Nguyên đều có bán món ăn này như Ốc Vân Béo, Quang Tèo, Cao Quán... Nổi tiếng và thu hút giới sành ăn ở Thái Nguyên hơn cả chính là quán ốc Đức Còi ở cuối đường Phan Đình Phùng, khu Tư San Nền, phường Đồng Quang, thành phố Thái Nguyên.
Ngoài món ốc xào gia vị, thực đơn các quán đa dạng với rất nhiều món ăn vặt khác. Từ những món chế biến từ ốc đồng, ốc mít... như ốc luộc, ốc xào me, ốc xào bơ tỏi, ốc luộc mắm...; các món từ ngao, hàu... cho đến các món từ chân gà, cánh gà như chân gà sốt Thái, rang muối, chiên mắm và các món ăn vặt đường phố khác như nem chua rán, xúc xích, cút lộn xào me...
