Dinh vua Mèo hay còn gọi là dinh thự họ Vương nằm trong thung lũng thuộc địa bàn xã Xà Phìn, huyện Đồng Văn, Hà Giang. Từ thị trấn Đồng Văn chỉ cần di chuyển khoảng 24km là khách du lịch Hà Giang có thể đến được dinh thự từng là nơi quyền uy nhất của vùng đất địa đầu Tổ Quốc này.
Bước chân vào ngôi dinh thự cổ này, du khách sẽ cảm thấy trầm trồ trước kiến trúc đồ sộ của nơi đây, vừa mang chút huyền bí lại vừa cổ kính trang nghiêm, lại vừa giản dị gần gũi. Đó là bởi kiến trúc của dinh thự họ Vương được kết hợp từ kiến trúc của người Trung Quốc, Pháp và cách xây dựng của người Mông.
Tìm hiểu lịch sử của dinh thự và gia tộc họ Vương ở Hà Giang thì dinh thự này được xây vào đầu thế kỷ 20, do vua Mèo Vương Chính Đức xây dựng cho con trai mình là Vương Chính Sùng. Thuở ấy, gia tộc họ Vương là gia tộc lớn nhất ở Hà Giang, cực kỳ giàu có và quyền lực. Số tiền mà vua Mèo bỏ ra xây dựng ngôi dinh thự lên tới 15 vạn đồng bạc trắng, tính ra tiền bây giờ là khoảng 150 tỷ.
Ngày ấy máy móc chưa có nên xây ngôi dinh thự này hoàn toàn bằng thủ công và sức lực của đồng bào người Mông. Chính vì vậy mà nơi đây có giá trị lịch sử, văn hóa cực kỳ sâu sắc.
Toàn dinh thự được chia ra làm 3 khu Tiền, Trung, Hậu với tất cả 64 phòng có sức chứa lên tới 100 người, là nơi sinh sống, làm việc của toàn bộ người trong gia tộc họ Vương. Tường của các phòng ở dùng đá xanh để xây, mái vách từ gỗ thông và dùng ngói đất nung để lợp.
Du khách khi đi tour du lịch Hà Giang ghé thăm địa điểm này thường rủ nhau đến xem hai viên đá ở khu tiền cung. Bởi vì hai viên đá này sở dĩ có độ sáng bóng là do cụ Vương Chính Đức đã bỏ ra 900 đồng bạc trắng Đông Dương, tương đương với 1 tỷ đồng Việt Nam để mài vào đá. Đó là còn chưa kể số tiền ông thuê người đục đẽo, vận chuyển hai chân cộ đá từ Tứ Xuyên, Trung Quốc về đến Đồng Văn.
Tham quan nơi đây du khách cũng có thể ghé thăm khu vực xét xử của cụ Đức khi ông làm quan tri huyện. Đồng thời cũng ghé thăm khu Trung để ngắm nhìn những kỷ vật gắn với cuộc đời của ông Vương.
Từ đỉnh đèo nhìn xuống hay trực tiếp đến nơi thì Dinh họ Vương vẫn nổi bật với lối kiến trúc đặc sắc giữa một thung lũng heo hút. Khu dinh thự này được Nhà nước công nhận là Di tích quốc gia năm 1993, sẽ là địa điểm khám phá thú vị cho khách du lịch.
