Được thành lập từ 2013 bởi Kiến trúc sư Vũ Đức Chiến (một người Bắc nhưng vào TPHCM lập nghiệp từ 12 năm nay, vẫn được bạn bè trong giới chơi xe máy biết đến với cái tên Chiến "Bầu") và những người bạn tâm huyết, ngày nay Urban Sketchers Saigon là thành viên chính thức của Urban Sketchers Vietnam, chuyên tâm ký họa đường nét phố phường bằng những nét bút sắt rất có hồn.
Khác với bộ môn nhiếp ảnh, ký họa đòi hỏi sự chuyên cần và khả năng chịu nắng mưa của họa sĩ. Lang thang trên chiến mã sắt, họ đi tìm những dãy phố phường còn dấu tích của một Sài Gòn; Mỹ Tho; Phan Rang... để đắm chìm vào đường nét của vôi vữa, ghi lại các họa tiết sắt và gang đúc của thời mà mỹ thuật ứng dụng lên ngôi. Ai cũng hiểu rồi mai mốt những vẻ đẹp trầm lắng này rồi sẽ mất, nhường chỗ cho nhôm, kính, inox và bê tông lạnh lẽo vô hồn.
Nếu như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Lạt còn lưu giữ được khá nhiều biệt thự cổ thì tại TP.HCM các tác phẩm kiến trúc này cứ lặng lẽ dần bị thay thế bằng cao ốc và thật hiếm hoi sót lại ở đâu những ban công, lan can sắt uốn hình hoa dây. Nói đâu xa, dãy nhà cũ bên dòng sông Sài Gòn, bến Bình Đông, đường Hàm Tử (tên cũ) chính là tư liệu quý giá cho thành viên của nhóm tới vẽ.
Rồi khu Chợ Lớn với những pho tiếu tượng trên bờ tường hội quán, các cửa hàng bán buôn san sát, những xe đẩy hủ tiếu và bắp nướng, những vỉa hè và mảng tường như ám khói trăm năm mang hồn phách đô thị đã và đang thu hút các thành viên của nhóm.
Như lời tâm sự với giới trẻ, Chiến bầu kể về mục tiêu của nhóm: “Chúng ta đang bị chai sạn bởi những phương tiện của cuộc sống hiện đại, chúng ta đang mất dần cảm xúc với đô thị. Chúng tôi muốn dành tâm huyết của mình ghi chép lại quá trình đô thị hóa, mà mỗi khi nhìn lại, có thể chúng đã bị lãng quên, hoặc thay thế”.
Tất nhiên, bộ môn nhiếp ảnh cũng đang làm công việc này một cách dễ dàng hơn, nhưng ảnh khác tranh. Ngắm những bức sketch, người xem dễ thấy rung động vì hồn phách phố phường, cảm thấy gần gũi hơn vì mỗi họa sĩ có nét đi bút riêng của mình. Đa phần vẽ đen trắng, một vài người thích đưa màu nước và tranh, nói chung phong cách đa dạng để tạo nên một cuộc chơi dài hơi và nhiều ý nghĩa.
Cho tới nay, nhóm Urban Sketchers Saigon đã có khá nhiều hoạt động giao lưu với bạn bè cả nước và quốc tế. Những lần tổ chức sự kiện tại Hội An (2016), Hà Nội (2019) đã thu hút khá đông kiến trúc sư, họa sĩ, tình nguyện viên đến từ nhiều quốc gia tới tham gia. Mỗi lần tổ chức là một cuộc chơi hết sức bận rộn và mệt mỏi, từ việc sắp xếp chỗ ăn nghỉ cho phía bạn cho tới việc đăng ký với chính quyền sở tại, mà nhóm thì toàn người làm nghề phi dịch vụ, chẳng mấy ai giỏi về điều hành tour nên có thể nói, lần nào cũng loạn như cào cào.
Nhưng mà vui. Đình đám hơn là đi tham dự các cuộc chơi ở Malaysia (2014), Singapore (2015), Thailand (2016), Đài Loan (Trung Quốc, 2017), Mỹ (2018), Hà Lan (2019)... và sau đó thì đang chững lại đôi chút vì 2 năm gián đoạn do COVID-19. Vào những tháng mùa thu 2022 này, nhóm đã tích cực triển khai hợp tác với dự án Phố bên đồi Đà Lạt, ở đó cuộc chơi được mở rộng với rất nhiều lĩnh vực từ âm nhạc, vẽ ký họa, sắp đặt, ánh sáng...
Vẽ sketch còn có cái hay là dễ quảng giao và dễ tặng quà. Đến nhà ai chơi, tặng gia chủ bức vẽ còn quý hơn xách theo chai vang, đôi khi cao hứng, vẽ tặng người ta bức chân dung thì câu chuyện có khi không biết sẽ kéo dài bao lâu...
