Nhắc tới huyện Tây Giang là người ta nghĩ ngay đến Đỉnh Quế ở xã Tr’Hy. Thế nhưng, còn một nơi khác ở Tây Giang mà không phải ai cũng để ý đến. Đó là những thửa ruộng bậc thang Chuôr của đồng bào Cơ tu nằm ngay giữa trung tâm xã Axan.
Trên trục đường đường dẫn về hai xã vùng biên Ga Ri và Ch’Ơm của huyện Tây Giang (tỉnh Quảng Nam), khi xe bắt đầu đổ xuống con dốc cũng là lúc Chuôr hiện ra với vẻ hoang sơ, mộc mạc của từng thửa ruộng đến nổi làm con người ta phải reo lên vì quá tuyệt diệu.
Với ruộng bậc thang Chuôr, nó nằm gọn trong một thung lũng được bao bọc bởi thôn A Rầng 1, A Rầng 2 và A Rầng 3. Bên trái của Chuôr là nơi đóng quân của Đồn biên phòng Axan. Hướng bên phải là ngôi trường THPT Võ Chí Công vừa được đưa vào giảng dạy và trở thành ngôi trường THPT thứ 2 trên địa bàn huyện Tây Giang để cho con em đồng bào Cơ tu thuận lợi hơn trên con đường đến trường.
Người đồng bào Cơ tu không ai biết ruộng bậc thang Chuôr có từ bao giờ. Họ chỉ biết rằng, xưa kia, người Cơ tu chỉ biết hái lượm để sinh tồn, rồi sau đó phát nương làm rẫy, trồng cây lương thực để duy trì sự sống. Càng về sau, người Cơ tu dần thay đổi thói quen canh tác và phương thức sản xuất thì cũng là lúc ruộng bậc thang bắt đầu xuất hiện.
Đến với Chuôr, các du khách sẽ được chiêm ngưỡng những thửa ruộng bậc thang đã có từ hàng trăm năm giống như những bức tranh phong cảnh khổng lồ với những đường nét mềm mại đầy màu sắc luôn thay đổi vào từng thời điểm khác nhau trong cùng một ngày. Và tất cả đều do những đôi bàn tay cần mẫn của người đồng bào Cơtu kiến tạo.
Ruộng bậc thang Chuôr xã A Xan một năm làm 2 vụ: Đông Xuân và Hè Thu. Các thửa ruộng này được dẫn nước từ sông Kool để tưới tiêu. Tuỳ theo lượng nước ở từng chân ruộng mà có thể cấy hoặc gieo trồng trực tiếp. Những chân ruộng trên cao không thể giữ nước được lâu, vì vậy đất cứng, không mịn nên bà con Cơtu nơi đây ủ giống lên mộng rồi gieo trực tiếp. Những chân ruộng ở dưới thấp, nước nhiều, đất mềm và dẻo nên bà con đem gieo mạ sau đó cấy lại trên các thửa ruộng của mình.
Nếu bạn là người thích khám phá, hãy làm một cuộc hành trình về với ruộng bậc thang Chuôr. Từ trung tâm huyện Tây Giang, cùng vi vu trên 40km đường đèo, cưỡi trên những ngọn đồi núi trùng điệp, Chuôr sẽ hiện ra ngay trước mắt vào độ chín vàng.
Giữa những cánh rừng nguyên sơ được tô điểm bởi những thửa ruộng bậc thang đan xen khắp các triền núi rực màu lúa chín đẹp đến ngây ngất lòng người. Đây chính là bức tranh của sự no ấm do chính những người dân Cơtu đã gầy dựng từ nhiều thế hệ.
Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, cả cánh đồng ruộng bậc thang Chuôr cũng đã góp phần không nhỏ trong việc cung cấp lương thực cho cán bộ, bộ đội ta. Với những giá trị to lớn như vậy, năm 2010, ruộng bậc thang Chuôr ở Axan đã được UBND tỉnh Quảng Nam xếp hạng danh thắng cấp tỉnh.
