Thứ nhất, Khoản 1 Điều 6 và Khoản 1 Điều 170 Luật Đất đai 2013 quy định, người sử dụng đất nông nghiệp có nghĩa vụ phải sử dụng đất đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đúng mục đích sử dụng đất, đúng ranh giới thửa đất, đúng quy định về sử dụng độ sâu trong lòng đất và chiều cao trên không, bảo vệ các công trình công cộng trong lòng đất và tuân theo các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Thứ hai, là về chế tài xử phạt sai phạm nếu xây nhà trên đất nông nghiệp.
Theo điểm d Khoản 1 Điều 57 Luật Đất đai 2013, trường hợp chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở phải được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nếu người sử dụng đất tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở mà không được cơ quan có thẩm quyền cho phép, đây là hành vi vi phạm pháp luật.
Tùy vào loại đất, diện tích vi phạm và đối tượng thực hiện hành vi vi phạm (là tổ chức hoặc cá nhân), mức phạt sẽ dao động từ 3 triệu đồng đến 1 tỉ đồng.
Thứ ba, nếu muốn xây nhà trên đất nông nghiệp, điều bắt buộc là phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Trường hợp người sử dụng đất chỉ có quyền sử dụng đất nông nghiệp và muốn xây dựng nhà để ở trên diện tích đất này thì trước tiên cần phải thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở (đất thổ cư).
Theo đó, người sử dụng đất phải nộp hồ sơ xin phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở đến cơ quan tài nguyên và môi trường để được giải quyết theo thẩm quyền.
Cụ thể, hồ sơ xin chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất thổ cư bao gồm đơn xin phép chuyển mục đích sử dụng đất và giấy chứng nhận đến cơ quan tài nguyên và môi trường.
Bên cạnh đó, khi chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Sau khi đã chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, người sử dụng đất có thể tiến hành xây dựng nhà ở trên diện tích đất đã chuyển mục đích sử dụng.
Một điều khác cần lưu ý, là trường hợp xây dựng nhà ở trên diện tích đất thuộc khu vực đô thị hoặc thuộc khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa thì người sử dụng đất phải xin giấy phép xây dựng trước khi khởi công.
