Đám đông vỡ òa xem pháo đất nổ trong hội xuân ở Hải Dương

    Lê Tuyến |

    Liên hoan pháo đất tỉnh Hải Dương diễn ra đã đem đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ khi về trẩy hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2024.

    Liên hoan pháo đất tỉnh Hải Dương lần thứ XI năm 2024 quy tụ 210 pháo thủ đến từ 7 đội thi là Nghĩa An, Ứng Hòe, An Đức (huyện Ninh Giang), Quang Khải, Minh Đức, Đại Hợp (huyện Tứ Kỳ) và Đức Xương (huyện Gia Lộc). Đây là những địa phương vẫn còn gìn giữ và trao truyền trò chơi pháo đất - nét văn hóa dân gian lâu đời của vùng đồng bằng Bắc Bộ qua nhiều thế hệ.
    Từ tháng Giêng tới tháng Tư âm lịch hàng năm, nhiều địa phương trong tỉnh Hải Dương tổ chức thi pháo đất. Liên hoan pháo đất tỉnh Hải Dương lần thứ XI năm 2024 vào 25.2 quy tụ 210 pháo thủ đến từ 7 đội thi là Nghĩa An, Ứng Hòe, An Đức (huyện Ninh Giang), Quang Khải, Minh Đức, Đại Hợp (huyện Tứ Kỳ) và Đức Xương (huyện Gia Lộc). Đây là những địa phương vẫn còn gìn giữ và trao truyền trò chơi pháo đất - nét văn hóa dân gian lâu đời của vùng đồng bằng Bắc Bộ qua nhiều thế hệ.
    Đất để nặn pháo là đất thịt, có mùi ngái đặc trưng, không lẫn rác, tạp chất, có thể lấy ở các cánh đồng hoang hoặc đi mua. Đất sau khi được lấy về được xử lý trong khoảng một tuần, bọc kín để tránh bị khô. Sau đó pháo thủ phải làm một loạt các công đoạn như nhồi, dẫm, nặn để có được khối đất dẻo, mịn, không dính tay.
    Làm pháo đất rất công phu vì đòi hỏi sức mạnh và tính đoàn kết cao, bởi từ một khối đất thô cho đến khi thành quả pháo trải qua rất nhiều công đoạn. Người thì dùng chân dậm, người thì dùng tay nặn, người thì vỗ, miết, cùng nhau đồng lòng, đồng sức để tạo hình cho quả pháo. Làm sao phải để phần đất ở giữa quả pháo trồi lên trước khi bắt đầu gieo.
    Trong mùi khói trầm quyện với những tán thông xanh mướt, người dân chiêm bái tại chùa Côn Sơn mê mẩn xem pháo thủ làm pháo đất. Khi pháo đã được tạo hình xong, pháo thủ dùng khăn vải thấm nước, vắt khô hoặc dùng chính tay nhúng nước để lau mép pháo, đồng thời hai tay cũng bấm manh pháo (viền mép pháo) cho đều. Khi đã bấm manh xong, pháo thủ dùng dao (thanh tre) rạch một đường xung quanh để tạo rãnh ngăn giữa phần trung tâm và manh pháo rồi phủ một lớp đất mỏng lên.
    Trong mùi khói trầm quyện với những tán thông xanh mướt, người dân chiêm bái tại chùa Côn Sơn mê mẩn xem pháo thủ làm pháo đất. Khi pháo đã được tạo hình xong, pháo thủ dùng khăn vải thấm nước, vắt khô hoặc dùng chính tay nhúng nước để lau mép pháo, đồng thời hai tay cũng bấm manh pháo (viền mép pháo) cho đều. Khi đã bấm manh xong, pháo thủ dùng thanh tre rạch một đường xung quanh để tạo rãnh ngăn giữa phần trung tâm và manh pháo, rồi phủ một lớp đất mỏng lên.
    Để pháo bung khi gieo, pháo thủ phải rạch một đường dài khoảng 5cm ở mõm pháo. Sau đó đánh dấu vị trí đặt tay trên quả pháo cho cân đối khi nâng lên. Cầu kỳ, tỉ mỉ, công phu, cũng phải là những người quen với đất, dày dặn kinh nghiệm mới có thể làm ra những quả pháo đẹp, đủ tiêu chuẩn. Trong cuộc thi này, có hai loại pháo là pháo tiểu (dưới 35kg), pháo đại (75 - 100kg).
    Để pháo bung khi gieo, pháo thủ phải rạch một đường dài khoảng 5cm ở mõm pháo. Sau đó đánh dấu vị trí đặt tay trên quả pháo cho cân đối khi nâng lên. Cầu kỳ, tỉ mỉ, công phu, cũng phải là những người quen với đất, dày dặn kinh nghiệm mới có thể làm ra những quả pháo đẹp, đủ tiêu chuẩn. Trong cuộc thi này, có hai loại pháo là pháo tiểu (dưới 35kg), pháo đại (trung bình khoảng 75 đến 100kg).
    Dưới tiếng hò reo, tiếng trống thúc giục, quả pháo đất khi hoàn thành sẽ được pháo thủ chính và các thành viên trong nhóm nâng lên. Người dân và du khách có mặt tại cuộc thi liên tục hò reo, háo hức trông chờ màn gieo pháo và tiếng pháo nổ của mỗi đội. Anh Dương Văn Nghĩa (huyện Ninh Giang) chia sẻ: “Mỗi lần nhìn quả pháo chuẩn bị gieo là tôi lại hồi hộp như lần đầu, dù tuổi thơ tôi đã quen với tiếng pháo đất nổ quanh xóm”.
    Dưới tiếng hò reo, tiếng trống thúc giục, quả pháo đất khi hoàn thành sẽ được pháo thủ chính và các thành viên trong nhóm nâng lên. Người dân và du khách có mặt tại cuộc thi liên tục hò reo, háo hức trông chờ màn gieo pháo và tiếng pháo nổ của mỗi đội. Anh Dương Văn Nghĩa (huyện Ninh Giang) chia sẻ: “Mỗi lần nhìn quả pháo chuẩn bị gieo là tôi lại hồi hộp, dù tuổi thơ tôi đã quen với tiếng pháo đất nổ quanh xóm”.
    Khi gieo, pháo thủ phải mở chân bằng vai, dồn lực vào hai gối, khép hai nách, sau đó dùng lực của hai cánh tay để tán pháo rồi mới gieo pháo. Đây cũng là kỹ thuật yêu cầu pháo phủ phải có sức khỏe tốt, nhiều kinh nghiệm. Quả pháo được gieo xuống cũng là lúc tiếng hò reo, tiếng trống tại cuộc thi vang lên cao nhất. Pháo tiếp đất sẽ tạo ra tiếng nổ cực lớn, nghe to như tiếng sấm, khán giả cổ vũ xung quanh phải đứng xa pháo thủ để tránh mảnh pháo văng vào người.
    Khi gieo, pháo thủ phải mở chân bằng vai, dồn lực vào hai gối, khép hai nách, sau đó dùng lực của hai cánh tay để tán pháo rồi mới gieo pháo. Đây cũng là kỹ thuật yêu cầu pháo phủ phải có sức khỏe tốt, nhiều kinh nghiệm. Quả pháo được gieo xuống cũng là lúc tiếng hò reo, tiếng trống tại cuộc thi vang lên cao nhất. Pháo tiếp đất sẽ tạo ra tiếng nổ cực lớn, nghe to như tiếng sấm, khán giả cổ vũ xung quanh phải đứng xa pháo thủ để tránh mảnh pháo văng vào người.
    Pháo gieo xuống đất phải từ hai thước trở lên, tính ở hai đầu mép ngoài của manh pháo. Khi gieo pháo, nếu bị đứt thành từng khúc hay pháo xịt (viền đất bao quanh không tách rời với phần trung tâm) thì sẽ không được đo và tính điểm.Kết quả, ở nội dung pháo tiểu, giải nhất thuộc về đội pháo xã Đức Xương (huyện Gia Lộc) với tổng số 4131,1 thước. Giải nhất pháo đại thuộc về đội pháo xã Nghĩa An (huyện Ninh Giang) với tổng số 572,4 thước. Giải pháo thủ dài dây nhất thuộc về anh Phạm Quang Giám (xã Nghĩa An) đạt 28,5 thước.
    Pháo gieo xuống đất phải từ hai thước trở lên (mỗi thước là 40cm), tính ở hai đầu mép ngoài của manh pháo. Khi gieo pháo, nếu bị đứt thành từng khúc hay pháo xịt (viền đất bao quanh không tách rời với phần trung tâm) sẽ không được đo và tính điểm. Kết quả, ở nội dung pháo tiểu, giải nhất thuộc về đội pháo xã Đức Xương (huyện Gia Lộc) với tổng số 413,1 thước. Giải nhất pháo đại thuộc về đội pháo xã Nghĩa An (huyện Ninh Giang) với tổng số 572,4 thước. Giải pháo thủ dài dây nhất thuộc về anh Phạm Quang Giám (xã Nghĩa An) đạt 28,5 thước.
    Diễn ra từ tháng Giêng tới tháng Tư âm lịch hàng năm, pháo đất đã trở thành trò chơi dân gian luôn được nhiều thế hệ người dân mong đợi. Đây không chỉ là trò chơi quen thuộc mà bên cạnh gắn với hai truyền thuyết được lưu truyền rộng rãi về nguồn gốc của pháo đất, trò chơi này còn là nét văn hóa thể hiện tinh thần thượng võ, sức mạnh, sức bền bỉ trong quá trình chống chọi thiên tai, bệnh tật,...của người Việt. Đồng thời, từ những khối đất trong đồng, trong ruộng của người nông dân, hòa vào không khí linh thiêng ở chùa Côn Sơn, nhiều người tin rằng, tiếng pháo càng to báo hiệu một vụ mùa bội thu, mưa thuận gió hòa.
    Pháo đất đã trở thành trò chơi dân gian luôn được nhiều thế hệ người dân mong đợi. Đây còn là nét văn hóa thể hiện tinh thần thượng võ, sức mạnh, sức bền bỉ của người Việt. Đồng thời, từ những khối đất trong đồng, trong ruộng của người nông dân, hòa vào không khí linh thiêng ở chùa Côn Sơn, nhiều người tin rằng, tiếng pháo càng to báo hiệu một vụ mùa bội thu, mưa thuận gió hòa.
    Lê Tuyến
    TIN LIÊN QUAN

    Du khách mê đặc sản Hải Dương khi trẩy hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

    Lê Tuyến |

    Trong khuôn khổ Lễ hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc (Hải Dương), du khách có dịp thưởng thức các đặc sản, mua sắm sản vật và tìm hiểu văn hóa địa phương.

    Hải Dương: Thiêng liêng lễ rước nước, khai hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

    Lê Tuyến |

    Lễ hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2024 ở Hải Dương diễn ra với nhiều nghi thức, chương trình. Điểm nhấn là công bố quyết định công nhận "Bộ tượng Tam thế Phật chùa Côn Sơn" là Bảo vật Quốc gia.

    Sôi nổi phần thi gói bánh chưng của các đội chơi. Ảnh: Linh Dương

    Người Hải Dương thi gói bánh mừng hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

    Mai Dung |

    Ngày 23.2, Lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc (Hải Dương) mở màn sôi nổi với hội thi làm bánh chưng, bánh giầy.

    Cực phẩm hành nén Kinh Môn trên mâm cỗ Tết ở Hải Dương

    Lê Tuyến |

    Theo truyền thống “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ”, mâm cỗ Tết ở Hải Dương bao đời không thể thiếu hành nén, hay hành muối. Nhưng phải là hành Kinh Môn mới chuẩn vị.

    Du khách mê đặc sản Hải Dương khi trẩy hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

    Lê Tuyến |

    Trong khuôn khổ Lễ hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc (Hải Dương), du khách có dịp thưởng thức các đặc sản, mua sắm sản vật và tìm hiểu văn hóa địa phương.

    Hải Dương: Thiêng liêng lễ rước nước, khai hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

    Lê Tuyến |

    Lễ hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2024 ở Hải Dương diễn ra với nhiều nghi thức, chương trình. Điểm nhấn là công bố quyết định công nhận "Bộ tượng Tam thế Phật chùa Côn Sơn" là Bảo vật Quốc gia.

    Sôi nổi phần thi gói bánh chưng của các đội chơi. Ảnh: Linh Dương

    Người Hải Dương thi gói bánh mừng hội xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

    Mai Dung |

    Ngày 23.2, Lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc (Hải Dương) mở màn sôi nổi với hội thi làm bánh chưng, bánh giầy.

    Cực phẩm hành nén Kinh Môn trên mâm cỗ Tết ở Hải Dương

    Lê Tuyến |

    Theo truyền thống “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ”, mâm cỗ Tết ở Hải Dương bao đời không thể thiếu hành nén, hay hành muối. Nhưng phải là hành Kinh Môn mới chuẩn vị.