Tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo cung cấp cho hệ thống chiếm mức cao
Ngày 5.4, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia cho biết, trong thời gian vừa, dịch COVID-19 đã khiến nhu cầu tiêu thụ điện giảm thấp trên phạm vi cả nước (sản lượng điện tiêu thụ của nước ta tăng bình quân khoảng 10% hàng năm, tuy nhiên năm 2020 chỉ tăng 2.45%; các tháng đầu năm 2021, lượng điện tiêu thụ chỉ tăng xấp xỉ 4.0% so với cùng kỳ năm 2020).
Cùng với đó, nhu cầu tiêu thụ điện có sự chênh lệch rất lớn giữa các giờ trong ngày (chênh lệch giữa buổi trưa và tối có thể lên tới khoảng 6000 - 8000 MW), giữa ngày làm việc và ngày nghỉ (ở mức khoảng 4000 - 6000 MW).
Trong giai đoạn hiện nay, tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo cung cấp cho hệ thống chiếm mức cao (xấp xỉ 23.5%) đã góp phần đảm bảo nguồn cung, nhưng do khả năng phát điện phụ thuộc hoàn toàn vào năng lượng sơ cấp tức thời, thay đổi thường xuyên khó dự báo nên việc đảm bảo cung cầu vẫn phụ thuộc nhiều vào các nguồn truyền thống.
Đáng chú ý, vào các cao điểm chiều tối hàng ngày, việc cung cấp điện hoàn toàn phụ thuộc vào các nguồn truyền thống do lúc này toàn bộ các nguồn cung từ điện mặt trời (khoảng 12.000-13.000 MW) đã không còn khả năng vận hành phát điện.
Bên cạnh đó, nhiều thời điểm các nguồn điện phát ở khu vực miền Trung/Nam không thể phát được tối đa do các ràng buộc lưới điện truyền tải 110/220kV và cả liên kết 500kV từ miền Trung ra miền Bắc.
Chính vì vậy, việc huy động các nguồn điện hàng ngày cần được tính toán hợp lý, cơ cấu nguồn phải đảm bảo có dự phòng để đáp ứng không những các thay đổi của phụ tải tiêu thụ điện mà còn với các thay đổi bất thường của chính các nguồn năng lượng tái tạo với mức độ thay đổi hàng nghìn MW trong vài giây.
Với những lý do nêu trên, theo Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, việc tiết giảm khả năng phát các nguồn năng lượng tái tạo trong thời gian qua cũng như hiện nay là bắt buộc phải thực hiện để đảm bảo an toàn cung cấp điện.
Bắt buộc phải cắt giảm năng lượng tái tạo
Theo đơn vị này, trong thời gian tới, hiện tượng thừa nguồn, quá tải lưới điện gây tiết giảm năng lượng tái tạo được nhận diện sẽ tiếp tục xuất hiện, như giai đoạn tháng 7 - 9 (miền Bắc bước vào thời kỳ lũ chính vụ của các hồ thủy điện), sản lượng điện tiết giảm dự kiến khoảng 180 triệu kWh/tháng, giai đoạn tháng 10 - 12 (các nguồn điện gió vào vận hành đủ theo quy hoạch, đồng thời đang trong giai đoạn mùa lũ miền Trung - Nam), lượng tiết giảm có khả năng lên đến 350 - 400 triệu kWh/tháng.
Công tác vận hành hệ thống nói chung và đặc biệt là trong những tình huống khẩn cấp như thừa nguồn, quá tải lưới yêu cầu tính chính xác, kỷ luật và tuân thủ quy định điều độ ở mức cao nhất, nếu không sẽ gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng trên quy mô lớn.
Do đó việc cắt giảm năng lượng tái tạo là điều bắt buộc, để duy trì hệ thống điện vận hành an toàn và ổn định.
Tuy nhiên, để khai thác tối đa loại hình nguồn năng lượng tái tạo, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia đã đề xuất triển khai các giải pháp như phối hợp với các tổ chức trong nước cũng như quốc tế (tư vấn EGI, GE…) nghiên cứu, đánh giá mức độ hấp thụ năng lượng tái tạo theo điều kiện thực tế ở Việt Nam.
Giám sát và nâng cao chất lượng dự báo nguồn năng lượng tái tạo: Tổ chức nhân lực giám sát, đánh giá và phản hồi 24/24h các dữ liệu dự báo công suất phát được cung cấp từ các đơn vị dự báo chuyên nghiệp và uy tín trên thế giới như Solcast, Accuweather, Solargis.
Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục đa dạng hóa nguồn dự báo, trong đó có việc triển khai hệ thống tự dự báo do Điều độ Quốc gia thực hiện. Phối hợp dịch chuyển giờ cao điểm các nguồn thủy điện nhỏ.
