Bệnh nhi 1 tháng tuổi ở nhà sau bú xuất hiện tím tái, không phản xạ. Người nhà đưa bệnh nhi vào viện trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim, có dịch sữa ở đường miệng và mũi. Các y bác sĩ đã nhanh chóng tiến hành cấp cứu cho trẻ, tuy nhiên gia đình đưa trẻ đến viện không kịp thời nên trẻ đã tử vong.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Phương Thanh, Trưởng khoa Cấp cứu chống độc - Bệnh viện Nhi Thái Bình: Sặc sữa là hiện tượng sữa trào ngược vào đường thở khiến xuất hiện hiện tượng khó thở, sặc sụa, tím tái ở trẻ…; tiềm ẩn nhiều nguy cơ và hệ lụy nếu không được sơ cứu kịp thời sẽ để lại di chứng về não do thiếu oxy, nặng sẽ dẫn đến tử vong.
Nguyên nhân sặc sữa thường là người giữ trẻ để trẻ bú không đúng tư thế. Trong tư thế này, thực phẩm (đặc biệt là sữa) rất dễ lọt vào đường thở, gây tím tái và ngừng thở.
Dấu hiệu nhận biết sặc sữa ở trẻ sơ sinh
Trẻ đang bú hoặc đang nằm (sau bú) đột ngột ho mạnh, ho sặc sụa, tím tái hoặc lịm đi. Có thể thấy sữa trào ra mũi, miệng.
Cách xử lý khi trẻ bị sặc sữa lên mũi
Việc xử lý sơ cứu trẻ sơ sinh bị sặc sữa đúng cách là điều quan trọng, giúp trẻ nhanh chóng thoát khỏi tình trạng nguy hiểm. Khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu bị sặc sữa, người giữ trẻ cần ngay lập tức làm theo thứ tự các bước sau:
Bước 1:
Cho trẻ nằm sấp trên lòng bàn tay và cánh tay phải, dùng lòng bàn tay vỗ mạnh và nhanh năm cái vào lưng trẻ nhằm tăng áp lực trong lồng ngực để tống sữa ra khỏi đường hô hấp. Trẻ vẫn ho thì tức là đường thở chỉ bị tắc nhẹ. Sau đó, lau sạch sữa ở miệng, mũi và các bộ phận khác.
Bước 2:
Nếu trẻ vẫn khó thở, tím tái thì đặt trẻ nằm ngửa trên một mặt phẳng cứng, dùng hai ngón tay trỏ và giữa đột ngột ấn mạnh 5 cái ở nửa dưới của xương ức, dưới đường nối hai vú 1- 2 cm. Lặp lại 5 đến 6 lần cho đến khi trẻ có dấu hiệu hồi phục, da hồng hào trở lại.
Bước 3:
Kiểm tra lại đường thở bằng cách dùng miệng hút mạnh vào mũi, miệng trẻ, hút kỹ những sữa còn đọng ở họng và mũi càng nhanh, càng tốt. Hút miệng trước, mũi sau. Nếu để chậm, sặc sữa ở trẻ sơ sinh sẽ gây tắc nghẽn đường hô hấp do sữa tràn vào phế quản.
Bước 4:
Trẻ có biểu hiện ngừng thở: Sau kết hợp các biện pháp trên và khi đã hút sạch đường thở, mà trẻ vẫn ngừng thở thì phải kết hợp với hà hơi thổi ngạt, cụ thể ngậm mũi và miệng trẻ thổi vào và thấy lồng ngực hơi nhô lên. Hà hơi thổi ngạt khi trẻ có nhịp thở, sau đó phải đưa trẻ đến ngay bệnh viện gần nhất để được bác sĩ cấp cứu kịp thời.
Khi phát hiện trẻ có biểu hiện sặc sữa, trong khi cấp cứu trẻ tại nhà cần gọi ngay người hỗ trợ để đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất.
Cách phòng ngừa sặc sữa ở trẻ:
Tư thế cho bú rất quan trọng. Theo đó, khi cho bú nên bế trẻ cao đầu, ở tư thế thoải mái, phải cho trẻ bú từ từ, không vội vàng, nhất là trẻ còn yếu, sinh non tháng. Quan sát trẻ trong khi bú, tốt nhất là thấy được trẻ nuốt hết sữa ở miệng sau khi mút sữa.
Khi trẻ ho hoặc khóc phải ngừng cho trẻ bú ngay, để trẻ nuốt hết sữa ở trong miệng, không để sữa tiếp tục chảy xuống miệng. Nếu thấy sữa mẹ chảy xuống quá nhiều, người mẹ có thể dùng hai ngón tay kẹp bớt đầu vú lại ngăn bớt sữa xuống. Sau khi bú xong nên bế trẻ nằm sấp trên vai hoặc ngực mẹ, vỗ lưng nhẹ để trẻ ợ hơi từ trong dạ dày, tránh đầy hơi sẽ kích thích gây sặc sữa.
Với những trẻ bú bình, cần chú ý đầu núm vú cao su không quá rộng, tốt nhất đục 1 đến 2 lỗ bằng đầu kim băng ở bên núm vú. Khi cho bú, mẹ nghiêng bình sữa khoảng 45 độ để sữa ngập lỗ thông, giúp trẻ không mút phải nhiều không khí, dẫn đến nôn sau bữa ăn. Khi dùng thìa bón sữa, mẹ nên đổ từ từ, trẻ nuốt hết mới tiếp tục bón thìa khác.
Đặc biệt, sau khi trẻ bú no, không nên đặt trẻ nằm ngay xuống giường hoặc nôi mà nên bế trẻ lên, cần chú ý bế trẻ thẳng đứng sau ăn khoảng 20-30 phút, tránh thay đổi tư thế đột ngột. Cho trẻ ngủ ở tư thế đầu cao. Không quấn tã chật hoặc mặc đồ chật để tránh làm tăng áp lực ổ bụng, tránh tình trạng sặc sữa, trào ngược sau khi bú.
