Trước nay, chúng ta thuần "chỉ dựa vào tài nguyên, lao động, thuận lợi của vị trí địa lý... Bây giờ, những điều này đã tới giới hạn nên phải chuyển sang các tiềm năng động là sự sáng tạo, thể chế, mô hình để tạo ra một cú hích mới"- lời Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng.
Bộ trưởng Dũng nói đúng. Ngay cả những cải cách, đột phá mang tính cú hích cho nền kinh tế giờ cũng đã bắt đầu "bão hòa và hết dư địa để tăng trưởng"!
Và tư duy của một bộ trưởng kiến thiết là ở phát ngôn này: Chúng ta đang mong muốn tạo ra một sân chơi mới cho nhà đầu tư, từ đây hiểu rằng nhà đầu tư cần gì, hiểu gì ở mình để xây dựng thể chế đáp ứng nhu cầu của người ta. Chứ không phải tiếp cận bằng cách Nhà nước có gì để cho nhà đầu tư. Nhiều khi cho mà họ không cần, mà cái cần thì mình không cho”!
Đặc khu kinh tế, với 3 mũi nhọn: Vân Đồn, Phú Quốc, Vân Phong đã được sự nhất trí từ Trung ương có lẽ chỉ còn là chuyện thời gian.
Nhưng thật ra, cái khó lại ở chỗ đặc quyền và mô hình phát triển. Thuế- đương nhiên. Nhưng đặc khu kinh tế nào trên thế giới mà không ưu đãi thuế. Sự gọn nhẹ trong bộ máy hành chính 1 cấp. Cũng lại đương nhiên nốt. Còn mô hình, có vẻ chúng ta đang rất bí khi cả 3 đặc khu đều đang ná ná nhau: Sinh thái, tức vẫn dựa vào tài nguyên vị trí địa lý, và casino, loại hình đốt tiền-thu tiền mà các đặc khu kinh tế nổi tiếng trên thế giới đã có hàng chục, thậm chí hàng trăm năm kinh nghiệm.
Thật ra, không chờ mô hình từ nhà nước, từ lâu đã có những mô hình dân gian rất đáng để học hỏi. Chẳng hạn như Đồ Sơn.
Quy hoạch tổng thể Đồ Sơn đang được định hướng để trở thành một khu vực trung tâm hội nghị của miền Bắc và cả nước với mô hình "du lịch- hội nghị"!
Kinh tế nông nghiệp, dù đang được thu hẹp để tăng tỷ trọng dịch vụ, cũng thấy rõ hướng nông ngư nghiệp sạch, tươi sống.
Và nói đến Đồ Sơn, không thể không nhắc tới lễ hội chọi trâu, một sự kết hợp tuyệt vời giữa lịch sử, truyền thống và hiện tại.
Các con số không nói dối, chẳng hạn năm 2015, với sự góp sức của Đồ Sơn, bản chất là một bãi biển đỏ phù sa, du lịch thành phố Cảng đón tới 5,5 triệu lượt khách, với doanh thu trên 2.000 tỷ đồng. Một kỷ lục quá ấn tượng.
Mô hình đặc khu kinh tế cần bắt đầu từ thực tế địa phương và nhà nước chỉ nên đứng ở vị trí trao đặc quyền.
Mô hình mới cần sự quyết đoán của các "kiến trúc sư". Chứ ngay như thời hạn thuê đất vẫn loanh quanh 50 năm thì có lẽ, sẽ phải rất lâu nữa mới thực sự có một động lực cho phát triển.
