Theo chương trình lập pháp, Quốc hội sẽ tiếp tục cho ý kiến đối với dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (Luật TTATGTĐB) tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá XV.
Tại dự thảo luật mới nhất trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây đã quy định rõ quyền hạn của cảnh sát giao thông (CSGT) khi thực hiện tuần tra kiểm soát. Theo đó CSGT có quyền dừng phương tiện tham gia giao thông theo quy định để kiểm tra việc chấp hành các quy định về quy tắc giao thông đường bộ; điều kiện của phương tiện tham gia giao thông đường bộ.
Đồng thời kiểm tra điều kiện của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ; các quy định về bảo đảm TTATGTĐB theo quy định của luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
CSGT có quyền xử phạt vi phạm hành chính về TTATGTĐB và vi phạm pháp luật khác theo quy định của pháp luật.
CSGT được huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự trong trường hợp cấp bách; di chuyển phương tiện vi phạm dừng, đỗ trên đường bộ gây cản trở, ùn tắc giao thông hoặc nguy cơ dẫn đến tai nạn giao thông theo quy định.
Bên cạnh đó được sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, thiết bị thông minh hỗ trợ chỉ huy giao thông, hệ thống giám sát bảo đảm an ninh, trật tự, xử lý vi phạm TTATGTĐB, hệ thống kiểm soát tải trọng, khổ giới hạn xe trên đường bộ, vũ khí, công cụ hỗ trợ.
Khi thực hiện nhiệm vụ, lực lượng thực hiện tuần tra, kiểm soát phải chấp hành quy định của pháp luật và mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra, kiểm soát của cấp có thẩm quyền; tôn trọng và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Lực lượng chức năng phải kiên quyết đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về TTATGTĐB và vi phạm pháp luật khác; chịu trách nhiệm về quyết định, hành vi của mình theo quy định của pháp luật.
Theo dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết; quy định quy trình tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm pháp luật về TTATGTĐB của CSGT.
Về căn cứ dừng phương tiện tham gia giao thông đường bộ, CSGT được dừng phương tiện khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật hoặc có căn cứ xác định có hành vi vi phạm pháp luật về TTATGTĐB hoặc vi phạm pháp luật khác.
Trường hợp thứ hai là khi CSGT thực hiện theo mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra, kiểm soát của cấp có thẩm quyền để phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về TTATGTĐB mà buộc phải dừng phương tiện để kiểm soát mới phát hiện được.
Trường hợp thứ ba là phục vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và đấu tranh phòng, chống tội phạm; phòng, chống thiên tai; phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống dịch bệnh.
Trường hợp thứ tư, cảnh sát cũng được dừng phương tiện khi có tin báo, tố giác, phản ánh, kiến nghị, đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tội phạm, hành vi vi phạm pháp luật khác.
Theo báo cáo mới nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị quy định cụ thể để tránh việc lạm quyền, vi phạm quyền con người, quyền công dân.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh sửa quy định CSGT được dừng phương tiện tham gia giao thông để kiểm tra, kiểm soát khi “phát hiện hành vi vi phạm pháp luật hoặc có căn cứ xác định có hành vi vi phạm pháp luật về TTATGTĐB hoặc vi phạm pháp luật khác”.
Việc này để đảm bảo nguyên tắc mọi hành vi vi phạm pháp luật của phương tiện đang tham gia giao thông phải bị ngăn chặn kịp thời, trong dự thảo luật không đề cập đến “dừng phương tiện khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật”.
Thực tiễn hiện nay, lực lượng CSGT đang thực hiện theo các quy định này tại Luật Giao thông đường bộ năm 2008 và Thông tư của Bộ Công an quy định về quy trình tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của CSGT.
