Công trình biểu tượng
Ngay cả khi trong thành phố có La Scala - nhà hát opera lộng lẫy - thì nhà thờ Duomo của Milan chắc chắn vẫn là địa danh được yêu thích nhất ở thủ đô tài chính và thời trang của Italia, New York Times khẳng định.
Duomo là một biểu tượng được bảo trì cực kỳ cẩn thận trong 6 thế kỷ, đòi hỏi phải được coi sóc cơ bản liên tục kể từ khi việc xây dựng bắt đầu năm 1386.
Nhà thờ, cùng với khoảng 3.400 bức tượng và hình chạm khắc trang trí, các trụ chống, tháp nhọn... được chế tác từ đá cẩm thạch hồng quý hiếm khai thác từ một mỏ đá duy nhất trên sườn núi Alps, cách đó gần 100km về phía bắc.
Các đặc tính vật lý và hóa học độc đáo của đá khiến nhà thờ đặc biệt lộng lẫy nhưng cũng đi kèm với nhược điểm: Đá cẩm thạch đặc biệt dễ vỡ.
Francesco Canali, người quản lý địa điểm của Veneranda Fabbrica del Duomo - hiệp hội chịu trách nhiệm trùng tu và bảo tồn di tích từ năm 1387 - cho biết: “Đá cẩm thạch có thể vỡ bất ngờ".
Ông Canali giải thích, các mạch trong đá cẩm thạch có dấu vết của chất sắt và khi những phiến đá hoặc những chiếc đinh sắt dùng để ghép các viên đá với nhau, bị ôxy hóa, chúng sẽ nở ra và làm vỡ đá cẩm thạch thành những mảnh nhỏ.
Biến đổi khí hậu và ô nhiễm đang làm tăng thêm thách thức. Những đợt nắng nóng kỷ lục trong những mùa hè gần đây dẫn tới khác biệt về nhiệt độ ở những phần của nhà thờ tiếp xúc nhiều nhất với ánh nắng mặt trời và những phần khuất bóng ở phía bắc làm tăng thêm sức ép cho nhà thờ.
Các chất ô nhiễm như oxit nitric và lưu huỳnh điôxit tạo thành lớp vỏ màu đen trên đá cẩm thạch, “giống như cao răng dẫn đến sâu răng”, ông Canali nói.
Nhà thờ của người Milan
Chi phí cho tất cả việc dọn dẹp và bảo trì luôn rất cao, và giờ đây, nhà thờ “thuộc sở hữu của người Milan", linh mục chính của nhà thờ Gianantonio Borgonovo nói. Ông đang tìm cách tăng viện trợ từ khu vực tư nhân để trang trải một số chi phí không ngừng nghỉ.
Điều này đã dẫn đến một chương trình “Nhận "nuôi" một bức tượng”, cho phép các công ty tài trợ cho việc khôi phục một trong hàng nghìn bức tượng của Duomo được mang tượng về trưng bày trong 3 năm.
Nhà thờ được hoàn thành năm 1965 - 579 năm sau khi khởi công. Nhưng nhu cầu liên tục về đá cẩm thạch cho sửa chữa là tin tốt cho mỏ đá ở Candoglia - ngôi làng có 200 người - đã xoay sở để duy trì hoạt động nhờ vào khách hàng duy nhất là nhà thờ Duomo. “Luôn có rất nhiều việc” - Marco Scolari, người giám sát mỏ đá Candoglia cho hay.
Các chuyên gia tại Veneranda Fabbrica del Duomo luôn theo dõi chặt chẽ tình trạng cấu trúc của nhà thờ Duomo, với toàn bộ công trình được kết nối với các cảm biến cung cấp những phép đo kỹ thuật số liên tục thuộc nhiều loại khác nhau, “giống như một điện tâm đồ hoạt động liên tục", ông Canali nói.
Mỗi năm 2 lần, các bức tượng và yếu tố trang trí của nhà thờ được những công nhân chuyên môn kiểm tra xem có bị gãy và nứt không. Khi cần sửa chữa, những phiến đá cẩm thạch được xử lý trước bằng máy móc sẽ được những người thợ đá tiếp tục tái tạo lại tác phẩm thủ công của các nhà điêu khắc trước đó.
Fabio Belloni - thợ điêu khắc đá tại phòng thí nghiệm Milan -cho biết, từng làm việc trên một khối đá duy nhất ở mặt tiền của nhà thờ Duomo trong 18 tháng.
“Bạn phải biết về chất liệu, đặt tay ở đâu và không thể có sai sót” - ông Belloni nói, nhấn mạnh việc rất cần kiên nhẫn bởi một bước đi sai lầm “có thể phản bội hàng tháng trời làm việc".
Fulvio Pravadelli - Tổng giám đốc của Veneranda Fabbrica - cho biết: “Nhà thờ Duomo luôn là ngôi nhà của người Milan".
Theo thời gian, hàng trăm bức tượng và họa tiết trang trí được thay thế và những bức tượng gốc được đưa đến một nghĩa trang thế phẩm ở ngoại ô thành phố.
Với những người thợ chạm khắc đá ở Milan và Candoglia, ngay cả đồ trang trí nhỏ nhất - có thể mất hàng tháng để tái tạo - cũng đáng để nỗ lực.
Paolo Sabbadini - thợ điêu khắc đá tại phòng thí nghiệm Candoglia - chia sẻ: “Cái hay trong công việc của chúng tôi là tạo ra từ mảnh đá cẩm thạch một thứ gì đó không có ở đó".
Theo ông, trong quá trình tạo tác, ông có thể thêm một dấu ấn cá nhân vào phần trang trí dù biết rằng ở cách mặt đất hàng trăm mét, chi tiết đó khó có thể được chú ý, ngay cả khi du khách đã dùng ống kính zoom.
“Nhưng về lý thuyết, chúng tôi không làm việc cho chính mình. Ngay cả khi bạn không thể nhìn thấy, nó cũng phải được thực hiện tốt, nếu không chúng tôi không có lý do gì để có mặt cả" - Sabbadini cho hay.
