Thu hồi đất là việc Nhà nước ra quyết định và tiến hành thu hồi lại quyền sử dụng đất đã trao cho người sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất nhưng có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.
Hiện nay, Luật Đất đai 2013 không quy định về các trường hợp không được ra quyết định thu hồi đất. Thay vào đó, Luật này quy định về các trường hợp Nhà nước ra quyết định thu hồi đất (Khoản 1 Điều 16 Luật Đất đai), gồm:
- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh;
- Thu hồi đất nhằm phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
- Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai;
- Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
Như vậy có thể hiểu rằng, không được ra quyết định thu hồi đất nếu không thuộc một trong các trường hợp nêu trên. Trường hợp bị thu hồi mà không có căn cứ thu hồi được quy định trong Luật Đất đai thì được xem là thu hồi đất trái pháp luật.
Trường hợp ra quyết định thu hồi đất không thuộc một trong những căn cứ nêu tại Điều 16 Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định thu hồi đất để đảm bảo quyền lợi của mình.
