Buồn bã khi nhận lương hưu
Đầu tháng 8.2022, khi nhận quyết định về việc hưởng chế độ lương hưu hằng tháng, ông T.A.T, nhà ở phường 8, quận Gò Vấp, TPHCM hết sức bất ngờ và buồn bã khi biết mỗi tháng chỉ được nhận 3,5 triệu đồng lương hưu.
Theo quyết định, ông T có 36 năm 5 tháng đóng BHXH, trong đó có 11 năm phục vụ trong quân ngũ, được tính là thời gian đóng BHXH nhưng không có tiền lương làm căn cứ đóng, có gần 3 năm làm việc cho công ty liên doanh với nước ngoài đóng BHXH dựa trên tiền lương tính bằng USD, cao nhất là 180 USD/tháng và sau đó là hơn 22 năm đóng BHXH dựa trên tiền lương theo hệ số của Nhà nước và do NSDLĐ quyết định. Quá trình đóng BHXH của ông T dựa trên tiền lương chỉ vài triệu đồng, mức cao nhất chưa đến 6,5 triệu đồng/tháng. “Tôi không thể ngờ sau hơn 36 năm đóng BHXH mà lương hưu còn thấp hơn lương tối thiểu vùng”, ông T buồn bã nói.
Thế nhưng, tiền lương hưu của ông T vẫn cao hơn so với rất nhiều người. Bà Minh Cầu (59 tuổi, nhà ở phường Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức, TPHCM) cho biết, lương hưu của bà hiện chỉ được 1.675.000 đồng/tháng.
Kể về quá trình làm việc của mình, bà Cầu (sinh năm 1963) cho biết, năm 1985 bà làm cho Công ty Chè Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Năm 1990, bà học trung cấp kế toán tại Hải Phòng rồi chuyển vào TPHCM làm nhân viên kho, tạp vụ. Cuối năm 2018, đủ 55 tuổi, bà nghỉ hưu. “Nhận sổ hưu, nhìn mức lương hưu mà ứa nước mắt. Tôi không thể ngờ sau mấy chục năm làm việc mà lương hưu chỉ hơn 1 triệu đồng/tháng. Mấy lần tăng lương hưu, giờ tôi mới được chưa đầy 1,7 triệu đồng, vẫn chưa bằng chuẩn nghèo ở đô thị theo tiêu chí mới”.
Để có đủ tiền sinh sống, bà Cầu giúp việc nhà cho một số gia đình, tiền công tính theo giờ. Nhờ chịu khó và làm sạch sẽ, bà được nhiều người thuê với thù lao 60.000 đồng/giờ. “Mỗi tháng tôi làm được hơn 5 triệu đồng, gấp mấy lần lương hưu. Khổ nhất lúc dịch COVID-19, chẳng ai thuê mướn gì. Tôi lo ít năm nữa khi không còn đủ sức khỏe để đi làm, chưa biết sẽ ra sao”, bà Cầu lo lắng nói.
Ở gần nhà bà Cầu là bà Châu Thị Tánh (SN 1964). Bà Tánh bắt đầu đi làm từ năm 1983 tại xưởng bánh Givral. Sau 30 năm làm việc, đến năm 2013 bà nghỉ hưu non khi mới 49 tuổi và nhận lương hưu khi đó được hơn 2,4 triệu đồng/tháng, hiện đang nhận lương hưu hơn 3,6 triệu đồng/tháng.
Trên 4.000 người nhận lương hưu dưới chuẩn nghèo đô thị
Theo BHXH TPHCM, đến tháng 9.2022, cơ quan này đang trả lương hưu cho gần 224.500 người. Trong đó, có 4.054 người có mức lương hưu từ trên 1 triệu đồng/tháng đến dưới 2 triệu đồng/tháng; 15.607 người có mức lương hưu từ trên 2 triệu đồng/tháng đến dưới 3 triệu đồng/tháng; 35.328 người có mức lương từ trên 3-4 triệu đồng; 51.255 người có mức lương từ trên 4-5 triệu đồng; 38.939 người có mức lương từ trên 5-6 triệu đồng. Như vậy, có 4.054 người nhận lương hưu dưới mức bình quân theo chuẩn nghèo ở đô thị theo tiêu chí mới và khoảng gần 100.000 người nhận mức lương hưu dưới mức lương tối thiểu vùng.
Ông Nguyễn Quốc Thanh - Phó Giám đốc BHXH TPHCM - cho biết, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất chỉ đóng BHXH cho NLĐ bằng tiền lương cơ bản cao hơn so với lương tối thiểu vùng một chút. Do đó, khi người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu thì có tiền lương hưu thấp, sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống và có thể trở thành gánh nặng cho xã hội.
Luật sư Nguyễn Hữu Học - Đoàn luật sư TPHCM - phân tích: Theo quy định của Luật BHXH hiện hành, người tham gia BHXH theo tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì mức lương hưu được tính bình quân cho cả quá trình đóng BHXH. Những người nghỉ hưu sớm do suy giảm khả năng lao động bị trừ mỗi năm 2% lương hưu. “Nên chăng Nhà nước cần sửa các quy định của pháp luật để NLĐ được đóng BHXH cao hơn, khi nghỉ hưu có được khoản tiền đảm bảo cuộc sống lúc đã hết khả năng lao động”, luật sư Học kiến nghị.
