Số doanh nghiệp xăng dầu rời thị trường được dự báo tiếp tục xảy ra
Bộ Công Thương cho biết, có tới 16 doanh nghiệp xăng dầu đề nghị trả lại giấy phép thương nhân phân phối xăng dầu từ đầu năm đến nay. Lý do là những doanh nghiệp này không duy trì được đủ điều kiện hoạt động nên chủ động trả lại giấy phép, vẫn kinh doanh xăng dầu dưới hình thức đại lý, cửa hàng bán lẻ hoặc đi kinh doanh lĩnh vực khác.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cho rằng, số doanh nghiệp rời khỏi thị trường xăng dầu không chỉ dừng lại ở con số 16 mà còn nhiều hơn nữa.
Lý do là trong dự thảo sửa đổi các nghị định kinh doanh xăng dầu đang được Bộ Công Thương xây dựng và lấy ý kiến, đưa ra những quy định có thể làm hạn chế quyền kinh doanh của doanh nghiệp phân phối, thắt chặt hơn nữa hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Ông Văn Tấn Phụng, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thương mại dầu khí Đồng Nai cho rằng, trong hai năm qua, nhất là sau thời điểm nguồn cung xăng dầu bị đứt gãy ở nhiều khu vực, nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu đã phải đóng cửa hàng loạt.
Ông Phụng cho rằng, hiện nay doanh nghiệp đầu mối đang được dành cho quá nhiều "ưu ái", được nhập khẩu, được mua bán với nhau, được bán cho các đại lý bán lẻ.
"Chúng tôi thấy rằng các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đang không có điều kiện bình đẳng để cạnh tranh công bằng trên thị trường, đặc biệt trong tương quan giữa doanh nghiệp đầu mối, doanh nghiệp phân phối và doanh nghiệp bán lẻ", ông nói.
Việc kinh doanh được cho là "chưa bình đẳng" giữa các khâu trong hệ thống kinh doanh xăng dầu cũng được ông Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Hải Âu Phát nhìn nhận.
Đó là lý do ông Thắng đề nghị cần tách bạch các mức thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối, đại lý - cửa hàng về độc lập kê khai, hạch toán thuế, nhằm đảm bảo thể hiện đúng, đủ các chi phí và lợi nhuận của từng khâu trong hệ thống của thương nhân đầu mối nhằm chống chuyển giá, trốn thuế.
Đồng thời doanh nghiệp đầu mối không được bán hàng trực tiếp cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu cùng hệ thống của mình, mà phải thông qua hệ thống thương nhân phân phối mức dưới trực thuộc.
Doanh nghiệp đầu mối không được bán hàng trực tiếp cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu cùng hệ thống mà phải thông qua hệ thống thương nhân phân phối mức dưới trực thuộc.
Đồng thời cho phép thương nhân đầu mối định giá bán buôn mức một, cho phép thương nhân phân phối định giá bán buôn mức hai và giá bán lẻ; cho phép doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu quyết định giá bán lẻ.
Trong trường hợp Nhà nước quy định giá bán lẻ, ông Thắng đề nghị chi phí kinh doanh nội địa và lợi nhuận của cả ba khâu là 3.000 đồng - 5.000 đồng/lít và Nhà nước ban hành tỉ lệ phân chia 3 khâu cụ thể, rõ ràng, minh bạch.
Cần làm rõ cơ chế tính giá
Bà Trần Thụy Thùy Trâm, Giám đốc Công ty TNHH thương mại Đoan Việt (TPHCM) nhìn nhận: "Nếu không quy định rõ cơ chế tính giá, phân đủ chi phí về các khâu, doanh nghiệp đầu mối lớn sẽ tạo ra luật chơi, dễ dẫn đến việc gián đoạn nguồn cung nếu tình hình có biến động lớn".
Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam Nguyễn Tiến Thỏa cũng khẳng định: "Thị trường xăng dầu cần xét đến hai vấn đề là nguồn cung và hệ thống. Nguồn cung đại diện cho thị trường ngắn hạn, còn hệ thống cho dài hạn. Nếu vẫn không giải quyết hết nút thắt của hệ thống thì thị trường vẫn chưa thể đi vào quỹ đạo".
Về hệ thống, vị chuyên gia gợi ý, cần siết việc các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối được buôn bán xăng dầu lòng vòng lẫn nhau; cấm tuyệt đối các công ty con bán ngược lại xăng dầu cho công ty mẹ, công ty cuối nguồn bán vòng lại cho công ty đầu nguồn…
Đồng thời, quy định cơ chế kết nối chặt chẽ kiểm soát được lẫn nhau từ doanh nghiệp đầu nguồn về quyền, nghĩa vụ, lợi ích thông qua hợp đồng, qua cam kết, đăng ký hệ thống cung ứng với trách nhiệm cao hơn trong việc bảo đảm nguồn, chia sẻ kinh phí kinh doanh, chiết khấu với nhau một cách hợp lý.
Ngoài ra, cơ chế giá cần sửa đổi theo hướng dứt khoát áp dụng nguyên tắc giá thị trường thông qua việc đổi mới căn bản và thực chất việc giao quyền định giá cho doanh nghiệp…
Tại một hội thảo mới đây về xăng dầu, ông Hoàng Trung Dũng, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ (APP) nhận định, chưa bao giờ doanh nghiệp khó khăn như hiện nay, do các quy định bất cập trong kinh doanh. Hai năm qua, các doanh nghiệp xăng dầu như "đang nằm trên giường bệnh".
"Một cây xăng mỗi ngày bán được 1.000 lít, do chiết khấu quá thấp nên chỉ lãi được 400.000 đồng", ông nói.
