Theo một số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ vô sinh cao trên thế giới. Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, mỗi năm có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn, tỉ lệ khoảng 7,7%. Trong đó, các cặp vợ chồng ở độ tuổi dưới 30 chiếm tỉ lệ 50%. Đặc biệt, tỉ lệ vô sinh thứ phát đang gia tăng đến 15 - 20% sau mỗi năm.
Nguyên nhân
Theo tư vấn của các chuyên gia về nội tiết, dinh dưỡng, sản khoa của Bệnh viện 199 Bộ Công an, nguyên nhân gây vô sinh rất nhiều và phức tạp. Nhiều nghiên cứu cho thấy vô sinh có liên quan đến tử cung và buồng trứng, dương vật và tinh hoàn; hoặc cả 2 vợ chồng hoặc không giải thích được... Một số nguyên nhân chung là:
- Tuổi tác, với nữ là độ tuổi cuối 30 hoặc 40; với nam là gần 50.
- Rối loạn ăn uống gồm chán ăn tâm thần và cuồng ăn.
- Uống rượu bia quá mức.
- Tiếp xúc với độc tố môi trường, chẳng hạn như hóa chất, chì và thuốc trừ sâu.
- Xạ trị hoặc hóa trị.
- Mắc bệnh lây truyền đường tình dục (STIs).
- Hút thuốc, sử dụng các sản phẩm thuốc lá. (13% đến 15% trường hợp vô sinh).
- Lạm dụng chất gây nghiện.
- Béo phì hoặc thiếu cân.
- Bất thường vùng dưới đồi hoặc tuyến yên.
- Bệnh mãn tính...
Vì sao béo phì gây chậm thai, vô sinh?
Béo phì ở nam
Kết quả các nghiên cứu cho thấy béo phì góp phần gây vô sinh bằng cách giảm chất lượng tinh dịch, thay đổi protein tinh trùng, góp phần gây rối loạn cương dương và gây ra các vấn đề thể chất liên quan khác….
Các cơ chế giải thích ảnh hưởng của béo phì đến vô sinh nam bao gồm: (1) Bất thường nồng độ các hormone sinh dục; (2) Tăng giải phóng các hormone có nguồn gốc từ mô mỡ và adipokine liên quan đến béo phì và (3) Các vấn đề thể chất khác bao gồm ngưng thở khi ngủ và tăng nhiệt độ bìu.
Gần đây, các yếu tố di truyền và dấu hiệu của chứng vô sinh liên quan đến béo phì đã được phát hiện và có thể giải thích sự khác biệt giữa nam giới béo phì có khả năng vô sinh.
Béo phì ở nữ
Phụ nữ thừa cân và béo phì có lượng hormone leptin cao hơn, được sản xuất trong mô mỡ cao bất thường. Điều này có thể phá vỡ sự cân bằng hormone điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt, dẫn đến giảm khả năng sinh sản.
Phụ nữ béo phì cũng bị rối loạn “trục dưới đồi-tuyến yên-buồng trứng” nên thường xuyên bị rối loạn chức năng kinh nguyệt dẫn đến không rụng trứng và vô sinh.
Bên cạnh các rối loạn nội tiết tố liên hệ khả năng sinh sản thường gặp trong hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), ở bệnh nhân béo phì, các tế bào mỡ hoạt động như cơ quan nội tiết giải phóng một số phân tử hoạt tính sinh học, cụ thể là adipokine, tương tác với kháng insulin, viêm, tăng huyết áp, nguy cơ tim mạch, đông máu, biệt hóa và trưởng thành tế bào trứng.
Hơn nữa, ở phụ nữ béo phì việc làm tổ của trứng vào nội mạc tử cung và các chức năng sinh sản khác đều bị ảnh hưởng với các biến chứng như chậm thai, sảy thai, giảm kết quả trong các phương pháp điều trị hỗ trợ thụ thai.
Hiện nay, các phương pháp điều trị vô sinh liên quan đến béo phì và các bệnh kèm khác từ béo phì cho thấy, giảm cân tự nhiên vẫn là cách tốt nhất. Ở nữ giới, việc giảm cân thông qua điều chỉnh lối sống giúp phục hồi chu kỳ kinh nguyệt, rụng trứng cũng như cải thiện khả năng thụ thai.
Ngoài ra, các chuyên gia y tế còn sử dụng các biện pháp trị liệu can thiệp gồm: Thuốc ức chế aromatase, liệu pháp hormone testosterone thay thế và duy trì, cũng như điều hòa các hormone có nguồn gốc từ mỡ. Đặc biệt là leptin, cũng có thể khôi phục khả năng sinh sản ở nam giới béo phì.
