Ngày 3.1, Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Mỹ đã đưa ra tuyên bố chung khẳng định phản đối việc sử dụng kho vũ khí hạt nhân của họ cho các mục đích tấn công, đồng thời cam kết sẽ cùng nhau giải trừ vũ khí hạt nhân - RT đưa tin.
“Chúng tôi khẳng định rằng một cuộc chiến tranh hạt nhân không thể thắng và không bao giờ được tiến hành. Vì việc sử dụng hạt nhân sẽ gây ra những hậu quả sâu rộng, chúng tôi cũng khẳng định rằng vũ khí hạt nhân - chừng nào chúng còn tồn tại - phải phục vụ các mục đích phòng thủ, ngăn chặn sự xâm lược và ngăn chặn chiến tranh” - tuyên bố nêu rõ.
5 bên ký kết cho biết sẽ tiếp tục tuân thủ "các thỏa thuận và cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân, giải trừ vũ khí và kiểm soát vũ khí song phương và đa phương", đồng thời tuyên bố rằng không có vũ khí hạt nhân nào của họ là nhằm vào nhau hoặc bất kỳ quốc gia nào khác.
5 quốc gia hạt nhân, được gọi là P5, không phải là những quốc gia duy nhất trên thế giới có vũ khí nguyên tử. Ấn Độ và Pakistan đều sở hữu, và Israel được cho là có kho vũ khí hạt nhân. Triều Tiên cũng đã thử nghiệm một số thiết bị hạt nhân.
Tuyên bố ngày 3.1 được đưa ra vào thời điểm quan hệ giữa một số nước trong nhóm P5 đang ở mức thấp trong lịch sử. Nga và Mỹ từ lâu đã tranh cãi về việc bố trí vũ khí hạt nhân của Mỹ ở Châu Âu, và gần đây các nhà lập pháp ở Washington cáo buộc Mátxcơva lên kế hoạch "xâm lược" Ukraina - cáo buộc bị Điện Kremlin bác bỏ.
Trước các cuộc đàm phán giữa NATO và Nga, Mỹ chưa cho biết sẽ dỡ bỏ vũ khí hạt nhân khỏi lãnh thổ Châu Âu. Tình hình càng thêm căng thẳng khi Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko gợi ý rằng Belarus có thể sử dụng tên lửa của Nga để đáp trả.
Trong khi đó, Mỹ tuyên bố Trung Quốc đang gia tăng đáng kể kho vũ khí hạt nhân. Về phần mình, Bắc Kinh cho biết họ có chính sách "không sử dụng trước", đồng thời nói thêm rằng "sẽ không có quốc gia nào bị đe dọa bởi vũ khí hạt nhân của Trung Quốc".
Năm ngoái, Mỹ, Anh và Australia đã thành lập liên minh AUKUS nhằm trang bị cho nước này các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân nhưng được trang bị vũ khí thông thường. Do đó, Australia đã đơn phương hủy bỏ hợp đồng đóng tàu ngầm diesel-điện trị giá hàng chục tỉ USD với Pháp.
Bình luận về tuyên bố chung ngày 3.1, Nga ca ngợi sự thống nhất của nhóm P5 về cam kết tránh chiến tranh hạt nhân và các cuộc chạy đua vũ trang.
"Tuyên bố chung của Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Mỹ về việc không thể chấp nhận sử dụng vũ khí hạt nhân là một cột mốc quan trọng, được đưa ra trong bối cảnh tình hình an ninh quốc tế vô cùng căng thẳng" - Bộ Ngoại giao Nga cho hay, nhấn mạnh rằng đây là một bước phát triển quan trọng đối với an ninh quốc tế.
"Nga tin tưởng chắc chắn rằng không thể có người chiến thắng trong một cuộc chiến tranh hạt nhân và một cuộc chiến tranh hạt nhân không bao giờ được nổ ra" - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết trong một tuyên bố.
Bà Zakharova tiết lộ, Mátxcơva là động lực chính đằng sau tuyên bố này, đồng thời cho biết thêm rằng ban đầu tuyên bố được thiết kế để công bố trong hội nghị lần thứ 10 về không phổ biến vũ khí hạt nhân. Hội nghị dự kiến bắt đầu tại New York vào ngày 4.1 nhưng đã bị hoãn lại do tình hình COVID-19 ở Mỹ.
Bà Zakharova lưu ý, minh chứng đoàn kết hiếm hoi được các cường quốc hạt nhân thể hiện là rất quan trọng trong bối cảnh tình hình an ninh quốc tế đang xấu đi, bày tỏ hy vọng rằng tuyên bố này sẽ đóng góp vào sự ổn định toàn cầu.
Bà nói: “Chúng tôi hy vọng trong bối cảnh an ninh quốc tế phức tạp hiện nay, việc lãnh đạo các cường quốc hạt nhân thông qua một tuyên bố chính trị như vậy sẽ giúp giảm bớt mức độ căng thẳng quốc tế và hạn chế chạy đua vũ trang".
