Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Luật Hợp tác xã sẽ được sửa đổi, bổ sung toàn diện, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thông thoáng, loại bỏ các quy định gây trở ngại gia nhập thị trường; tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức kinh tế hợp tác phát triển năng động, hiệu quả, bền vững, thực sự là thành phần quan trọng trong nền kinh tế.
Dự thảo gồm 12 chương, 117 điều, bám sát 5 nhóm chính sách trong đề nghị xây dựng Luật Hợp tác xã (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua.
Điểm mới cụ thể của chính sách này là bổ sung đối tượng tổ hợp tác và liên đoàn hợp tác xã với các quy định mang tính nguyên tắc để định vị địa vị pháp lý của tổ hợp tác, liên đoàn hợp tác xã, làm căn cứ cho Chính phủ quy định chi tiết sau này trên cơ sở đánh giá thực tiễn, mô hình thí điểm và học tập kinh nghiệm quốc tế.
Mở rộng thị trường, nâng cao khả năng huy động vốn, tạo động lực cho hợp tác xã phát triển cũng là chính sách lớn của lần sửa đổi này.
Dự thảo cũng sửa đổi, làm rõ quy định cá nhân, tổ chức có thể góp vốn bằng quyền sở hữu, hoặc quyền hưởng dụng đối với tài sản góp vốn là quyền sử dụng đất, phương tiện vận tải hay các tài sản bằng hiện vật khác cho tổ chức kinh tế hợp tác theo quy định của Điều lệ, quy định của pháp luật và quy định về định giá phần vốn góp.
Việc góp vốn bằng quyền hưởng dụng thì không phải chuyển quyền sở hữu đối với tài sản góp vốn từ thành viên sang tổ chức kinh tế hợp tác; cho phép thành viên được phép chuyển nhượng phần vốn góp và được tổ chức kinh tế hợp tác xác nhận.
Thẩm tra sơ bộ dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhất trí về sự cần thiết bổ sung điều chỉnh Tổ hợp tác trong dự thảo nhằm xác định địa vị pháp lý của Tổ hợp tác.
Tuy nhiên, ông Thanh cho biết, nhiều ý kiến cho rằng cần cân nhắc thận trọng trong việc cho phép thành lập các Liên đoàn Hợp tác xã tại dự thảo.
Quy định tại dự thảo hiện nay chưa đủ rõ ràng và còn sự chồng chéo giữa chức năng, nhiệm vụ của Liên đoàn Hợp tác xã và hệ thống Liên minh Hợp tác xã như đều bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các thành viên; các chức năng, nhiệm vụ của Liên đoàn Hợp tác xã chưa bảo đảm tách bạch giữa chức năng quản lý nhà nước và quản trị doanh nghiệp.
Phần tài sản, tài chính của hợp tác xã, ông Thanh nêu rõ loại ý kiến thứ nhất đồng tình với quy định tại dự thảo Luật, theo đó quy định trích lập tối thiểu 5% lợi nhuận đối với hợp tác xã, 10% lợi nhuận đối với Liên hiệp Hợp tác xã và 15% lợi nhuận đối với Liên đoàn Hợp tác xã vào quỹ chung không chia để đầu tư phát triển, dự phòng rủi ro trong sản xuất, kinh doanh và hình thành tài sản chung không chia của các hợp tác xã.
Loại ý kiến thứ hai cho rằng tỷ lệ trích lập vào quỹ chung không chia từ giao dịch bên ngoài theo quy định tại dự thảo Luật đang quá thấp, chưa đủ mạnh để định hướng hợp tác xã tập trung vào phục vụ thành viên bên trong, hợp tác xã không đủ vốn để đầu tư, xây dựng hình thành tài sản chung không chia. Do đó, cần quy định tỷ lệ trích lập tối thiểu 20% lợi nhuận từ phần giao dịch bên ngoài đối với hợp tác xã.
Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung quy định về điều kiện, thủ tục chuyển đổi hợp tác xã thành doanh nghiệp trên nguyên tắc bảo đảm sự tự chủ của hợp tác xã và quyền dân chủ của các thành viên hợp tác xã trong việc quyết định tiếp tục duy trì hoạt động theo mô hình hợp tác xã hay chuyển đổi thành doanh nghiệp.
