Tối 26.10, Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự hội nghị cấp cao ASEAN- Mỹ lần thứ 9 theo hình thức trực tuyến. Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng Thư ký ASEAN cùng dự hội nghị.
Tại hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN hoan nghênh Mỹ cam kết hỗ trợ nâng cao năng lực y tế, tiếp tục cung cấp vaccine, đồng thời kêu gọi Mỹ tăng cường hợp tác nghiên cứu, phát triển, sản xuất vaccine và thuốc điều trị COVID-19.
Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định cam kết coi trọng quan hệ với ASEAN, nhấn mạnh quan hệ ASEAN - Mỹ có tầm quan trọng đặc biệt với tương lai của khu vực có hơn 1 tỉ dân, cũng như đối với an ninh và thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Tổng thống Mỹ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong nỗ lực xây dựng cấu trúc khu vực, trật tự khu vực dựa trên luật lệ và các giá trị và nguyên tắc nêu trong Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP).
Tổng thống Joe Biden cho biết, Mỹ đã tài trợ hơn 200 triệu USD cho các nỗ lực ứng phó COVID-19 và cung cấp 40 triệu liều vaccine cho các nước trong khu vực, tiếp tục hỗ trợ các nước ứng phó đại dịch và triển khai Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Mỹ. Mỹ dự kiến công bố chương trình trị giá 102 triệu USD với các sáng kiến mới tăng cường hợp tác với ASEAN.
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, hai bên tái khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực. Mỹ ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, hoan nghênh ASEAN thúc đẩy hợp tác, đối thoại, xây dựng lòng tin, bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển UNCLOS 1982.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ cảm ơn sự giúp đỡ kịp thời, thiết thực mà Mỹ dành cho các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam để ứng phó với COVID-19. Nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị Mỹ tích cực hỗ trợ nâng cao khả năng cảnh báo sớm về các tình huống y tế khẩn cấp thông qua Văn phòng khu vực Đông Nam Á của Trung tâm kiểm soát dịch bệnh (CDC) tại Hà Nội. Thủ tướng cũng đề nghị các doanh nghiệp sản xuất vaccine, thuốc chữa bệnh của Mỹ nhanh chóng cung cấp các hợp đồng mua vaccine của các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam.
Đề cập tới phục hồi, Thủ tướng nhấn mạnh cần đẩy mạnh hợp tác khôi phục các dòng chảy thương mại và đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận trở lại thị trường của nhau, đồng thời đề nghị Mỹ tiếp tục hỗ trợ ASEAN thu hẹp khoảng cách phát triển, kết nối vùng miền thông qua các chương trình dự án trong khuôn khổ Đối tác Mekong-Mỹ, Sáng kiến hội nhập ASEAN… bổ trợ hiệu quả cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.
Đối với các điểm nóng về an ninh, trong đó có Biển Đông, Thủ tướng khẳng định tiếp cận xây dựng và hành xử trách nhiệm đóng vai trò quan trọng, giúp hóa giải nguy cơ, đóng góp cho ổn định và phát triển. Thủ tướng bày tỏ trông đợi Mỹ tham gia tích cực và hợp tác với ASEAN trong đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông, trên tinh thần thượng tôn pháp luật, mọi tranh chấp, khác biệt được giải quyết hòa bình, thông qua các biện pháp ngoại giao, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, khuôn khổ điều chỉnh các hành vi và hoạt động trên biển và đại dương. Thủ tướng mong muốn Mỹ ủng hộ ASEAN đóng vai trò tích cực trong các nỗ lực tìm kiếm các giải pháp bền vững cho Myanmar.
