Điều chỉnh theo hướng người lao động có quyền rút BHXH một lần
Sáng 23.11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Phát biểu giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, về trợ cấp hưu trí xã hội, đây là vấn đề Chính phủ, Ban soạn thảo đã bám sát tinh thần Nghị quyết 28 để thảo luận, cân nhắc và trình với Quốc hội. Đây là tầng đầu tiên trong hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) đa tầng theo định hướng Nghị quyết 28.
Việc điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, trước mắt kỳ này, Chính phủ đề xuất với Quốc hội giảm từ 80 xuống 75, với phương án sẽ tiếp tục giảm dần, tiến tới tiệm cận tuổi nghỉ hưu. Việc điều chỉnh này sẽ tùy theo tình hình phát triển kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách của Nhà nước.
"Điều chỉnh thời điểm nào, mức nào sẽ do Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định", Bộ trưởng nói.
Về vấn đề BHXH một lần, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, đây là vấn đề lớn, quan trọng, nhạy cảm, vừa có tính chất chính trị - xã hội nhưng cũng có tính chất chuyên môn rất cao. Do đó, Ban soạn thảo và Chính phủ sẽ tiếp tục cân nhắc thấu đáo, nghiên cứu, lấy thêm ý kiến của các đối tượng thụ hưởng, của người sử dụng lao động.
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, bên cạnh nguyên nhân chính của việc rút BHXH là do người lao động khó khăn thì Bộ LĐTBXH đã tổng kết các nguyên nhân khác. Ngoài ra, để đưa ra phương án BHXH một lần, cần hướng tới hai mục tiêu cơ bản.
Thứ nhất là đáp ứng được nhu cầu chính đáng của người tham gia BHXH vẫn có quyền được rút BHXH.
Thứ hai là phải phấn đấu để giữ chân người lao động trong hệ thống đảm bảo an sinh xã hội và chăm lo cho người dân khi về già có lương hưu, đảm bảo cuộc sống. Hiện tại, khó có thể đưa ra một phương án tối ưu, phương án chỉ có ưu điểm mà sẽ đi theo phương án tiếp tục đề xuất, hoặc chọn phương án nhiều ưu điểm hơn.
Qua thảo luận và ý kiến của người lao động, tổ chức lao động vừa qua góp ý, Bộ trưởng cho rằng, việc điều chỉnh hưởng BHXH sẽ tiếp tục theo hướng là người lao động có quyền về vấn đề này. Tuy nhiên, sẽ không phân biệt người đóng trước hay đóng sau sau khi luật có hiệu lực, tinh thần là như vậy.
Về mặt kỹ thuật, thời gian thực hiện đóng sẽ phù hợp với cách thức quản lý BHXH hiện nay cũng như thông lệ quốc tế. Đó là ghi nhận theo thời gian và tiền lương làm căn cứ đóng, không phân biệt phần đóng của người lao động và người sử dụng lao động. Tất cả các nước đều theo hướng đó.
Mức đóng BHXH hiện nay tương đối phù hợp
Về tỷ lệ đóng BHXH, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, mức đóng BHXH của các quốc gia rất khác nhau, thường phù hợp với bối cảnh, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia.
Mức đóng hiện nay của nước ta là 27,5% tiền lương tháng và làm căn cứ đóng BHXH. Về cơ bản, mức này là tương thích với các quốc gia trong khu vực.
Bộ trưởng lấy ví dụ, Trung Quốc hiện nay là 33%, Nhật Bản là gần 30%, Malaysia là 26,7%, Bồ Đào Nha là một nước rất tiên tiến về BHXH là 35%.
Một số quốc gia có thể thấp hơn chúng ta, ví dụ như Malaysia 26,7%, thấp hơn Việt Nam 0,8%, tuy nhiên họ lại quy định người sử dụng lao động phải chịu trách nhiệm lo cho người lao động khi gặp rủi ro, tai nạn hoặc chế độ ốm đau, thai sản thì người sử dụng lao động phải trực tiếp chi trả cho người lao động.
Nhấn mạnh đây là những bất cập, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết các quốc gia đang đi theo hướng là phải chuyển trở lại vào cho BHXH. Vì vậy, mức đóng BHXH hiện nay của Việt Nam tương đối phù hợp.
