Chi tiết đáng ngờ
Sự cố rò rỉ khí đầu tiên trên đường ống Nord Stream ở Biển Baltic được phát hiện vào đầu giờ ngày 26.9, khiến các quan chức ngay lập tức nghi ngờ có hành vi phá hoại đường ống dẫn khí chạy từ Nga sang Đức này.
Theo phân tích của công ty giám sát dữ liệu vệ tinh SpaceKnow, 2 con tàu đáng ngờ, mỗi tàu dài khoảng 95 đến 130 mét, đã đi qua địa điểm rò rỉ Nord Stream trong khoảng cách từ 2-3km.
Tờ Wired dẫn lời ông Jerry Javornicky - giám đốc điều hành và đồng sáng lập của SpaceKnow - cho biết hôm 11.11: “Chúng tôi phát hiện 2 con tàu có kích thước lớn, tắt đèn hiệu đi qua khu vực Nord Stream. Tàu tắt đèn hiệu có nghĩa là không có thông tin di chuyển và đang cố gắng che giấu thông tin vị trí của tàu với thế giới”.
SpaceKnow phát hiện ra 2 con tàu đáng ngờ này sau khi phân tích các hình ảnh vệ tinh, có khả năng làm tăng thêm suy đoán về nguyên nhân của các vụ nổ.
Nhiều quốc gia đang điều tra vụ việc tin rằng đường ống Nord Stream 1 và Nord Stream 2 đã bị rung chuyển bởi một loạt vụ nổ.
Sau khi xác định được các con tàu, SpaceKnow đã báo cáo kết quả với các quan chức của NATO đang điều tra sự cố Nord Stream.
Một quan chức NATO xác nhận đã nhận được dữ liệu của SpaceKnow và cho biết hình ảnh vệ tinh có thể hữu ích cho các cuộc điều tra của họ.
Tàu được phát hiện thế nào?
Ông Jerry Javornicky cho biết, để phát hiện các con tàu, công ty SpaceKnow đã rà soát các hình ảnh vệ tinh được lưu trữ trong 90 ngày của khu vực này.
Công ty phân tích hình ảnh từ nhiều hệ thống vệ tinh - bao gồm các dịch vụ trả phí và miễn phí - đồng thời sử dụng công nghệ máy học để phát hiện các vật thể bên trong chúng.
“Chúng tôi có 38 thuật toán cụ thể có thể phát hiện thiết bị quân sự” - Javornicky nói và cho biết thêm rằng hệ thống của SpaceKnow có thể phát hiện các mô hình cụ thể của máy bay trên đường hạ cánh.
Sau khi thu thập các hình ảnh lưu trữ của khu vực, SpaceKnow đã tạo ra một loạt các đa giác xung quanh các vị trí rò rỉ khí đốt. Khu vực nhỏ nhất trong số này - khoảng 400 mét vuông - bao phủ khu vực vụ nổ ngay lập tức, và khu vực quan tâm lớn hơn rộng khoảng vài kilomet vuông.
Trong những tuần trước khi xảy ra vụ nổ, SpaceKnow đã phát hiện 25 tàu đi qua khu vực, từ tàu chở hàng đến tàu đa dụng lớn hơn. Tổng cộng, 23 tàu trong số này đã bật bộ phát đáp của hệ thống nhận dạng tự động (AIS). Chỉ có 2 tàu không bật tín hiệu AIS đã đi qua khu vực này trong những ngày ngay trước khi phát hiện rò rỉ.
Theo luật quốc tế, các tàu lớn bắt buộc phải cài đặt và sử dụng AIS. Hệ thống theo dõi tàu này được tạo ra để giúp tàu định hướng và tránh những va chạm có thể xảy ra với các tàu khác. Khi được bật, AIS sẽ cho biết tên tàu, vị trí, hướng di chuyển, tốc độ và các thông tin khác.
Rất hiếm khi tàu tắt AIS. Những con tàu tắt tín hiệu này thường bị nghi ngờ có liên quan đến đánh bắt cá bất hợp pháp hoặc chở nô lệ thời hiện đại.
“Các tàu bắt buộc phải bật AIS, trừ khi các tàu có nhiệm vụ quân sự bí mật hoặc chúng có một số mục tiêu bí mật, bởi vì Biển Baltic là một trong những vùng biển bận rộn nhất trên thế giới về giao thông thương mại" - Otto Tabuns, giám đốc của Quỹ An ninh Baltic cho biết.
Tabuns nói, Baltic Biển có nhiều "huyết mạch" chính và các tàu "có trách nhiệm" phải bật thiết bị theo dõi AIS. Các vụ va chạm trên biển có thể gây chết người và hủy hoại môi trường.
SpaceKnow phát hiện các tàu đã tắt AIS bằng cách sử dụng hình ảnh radar khẩu độ tổng hợp (SAR) từ vệ tinh. Andrey Kurekin - nhà khoa học về màu sắc đại dương ven biển tại Phòng thí nghiệm Hàng hải Plymouth, người đã phân tích hình ảnh vệ tinh để phát hiện các vật thể trên biển - cho biết công nghệ SAR có thể hữu ích để phát hiện tàu, vì nó cho thấy phản xạ từ các vật thể kim loại. Chúng được hiển thị dưới dạng vật thể sáng trong ảnh SAR.
Hình ảnh SAR có thể được sử dụng để xác định tọa độ kinh độ và vĩ độ của một con tàu, hướng đang di chuyển và có khả năng ước tính tốc độ của tàu.
Ưu điểm chính của SAR so với cảm biến quang học là vi sóng xuyên qua các đám mây. Hình ảnh ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết và cũng có thể cung cấp khả năng hiển thị vào ban đêm. Kurekin cho biết thêm, rất khó để giấu một con tàu khỏi cảm biến SAR.
Trong khi có nhiều cuộc điều tra đang diễn ra về các vụ nổ ở Nord Stream, việc xác định bức tranh toàn cảnh về những gì đã xảy ra có thể mất một thời gian nữa.
Cảnh sát Đan Mạch cho hay, các cuộc điều tra ban đầu xác định rằng "những vụ nổ mạnh" đã gây ra "thiệt hại lớn" cho các đường ống. Hình ảnh chụp xung quanh các đoạn đường ống bị nổ dường như cho thấy ít nhất 50 mét đường ống đã bị phá hủy trong vụ nổ.
Cơ quan an ninh Thụy Điển Säkerhetspolisen tuyên bố không thể thảo luận về cuộc điều tra của mình hay liệu có đang xem xét dữ liệu vệ tinh hay không. Tuy nhiên, phát ngôn viên Gabriel Werntedt cho biết cơ quan này đang tiến hành “điều tra hình sự về hành vi phá hoại tổng thể” xung quanh cả hai đường ống Nord Stream 1 và Nord Stream 2.
