Phải thừa nhận một thực tế: Các chương trình truyền hình giải trí chưa bao giờ lại rộn ràng như hiện nay. Điều này không hẳn đáng mừng, bởi ngược lại xu thế đó là những chương trình xã hội, nhân văn chỉ chiếm số ít và thậm chí dừng hoạt động vì những lý do bất khả kháng…
Đâu rồi thời người nghèo rơi nước mắt vì được hỗ trợ?
Nhiều năm liền, những chương trình như: “Vượt lên chính mình”, “Như chưa hề có cuộc chia ly”, “Lục lạc vàng”, hay những chương trình mang tính xã hội có tính giáo dục, định hướng người trẻ như “Trong nhà ngoài phố”, “Siêu thị cười”… là một món ăn tinh thần không thể thiếu với khán giả cả nước. Không ngoa khi nói rằng, những chương trình nhân văn đã “châm ngòi”, mở ra hành trình đến với người nghèo của khán giả khắp cả nước.
“Trở về từ ký ức” là chương trình kết nối thông tin về liệt sĩ hy sinh trong chiến tranh, bắt đầu lên sóng truyền hình từ năm 2012. Sau 3 năm với 39 số phát sóng, chương trình ngưng, để lại nhiều tiếc nuối trong lòng khán giả. Hay Ngôi nhà mơ ước cuốn hút bởi hình ảnh MC Đỗ Thụy giản dị đến với từng hộ gia đình nghèo để nghe trò chuyện về cuộc sống hằng ngày. Phát sóng từ tháng 12.2005 và kết thúc năm 2016, chương trình khiến bao mơ ước có được ngôi nhà của người nghèo cũng phải dừng lại. “Lục lạc vàng” năm 2011 phát sóng, giúp cho nhiều hộ gia đình trên khắp mọi miền đất nước có được những cặp bò đáng quý, nhưng rồi chương trình cũng trôi vào hoài niệm.
Và có thể nói, 2 chương trình khiến khán giả phải tiếc nhất là “Vượt lên chính mình” và “Như chưa hề có cuộc chia ly”. Lên sóng từ tháng 9.2005, “Vượt lên chính mình” là chương trình mang đậm dấu ấn của NSƯT Quyền Linh với những vòng xóa nợ cho người nghèo. Tuy nhiên, năm 2018 chương trình đột ngột tạm dừng phát sóng và chưa có thông báo cụ thể.
“Như chưa hề chia ly” cũng vừa phải nói lời tạm biệt khán giả truyền hình sau 13 năm. Tin mừng: Hiện, êkíp thực hiện “Như chưa hề chia ly” có thể bước tiếp vào cuộc hành trình tìm kiếm 30.000 hồ sơ nhờ sự trợ giúp của ca sĩ Hà Anh Tuấn với số tiền ủng hộ 3 tỉ đồng.
Hiện tại, trên sóng truyền hình, những chương trình tương tự đang thưa vắng, chỉ có “Hát mãi ước mơ”, “Mở cửa tương lai”, “Vui cùng con cháu”… Tuy nhiên, hầu hết các chương trình này nằm ngoài khung giờ vàng. Trong đó, Mở cửa tương lai phát 12h30, Vui cùng con cháu phát 11h… khiến chương trình mất đi một lượng lớn khán giả.
Đâu rồi một thời con cháu, ông bà quây quần bên nhau đón xem các show từ thiện, xã hội để cùng khóc, cùng cười và chia sẻ cùng nhau?
Muốn giữ chương trình nhân văn, xã hội cần phải làm gì?
Chuyện một chương trình nhân văn, xã hội phải dừng phát sóng là điều không ai mong muốn, nhất là đối với đơn vị phát sóng và đơn vị sản xuất. Tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan dẫn đến vấn đề này.
Theo NSND Việt Anh, gameshow truyền hình giải trí thuần túy đã và đang đẩy chương trình xã hội, từ thiện đi vào “bế tắc” hoặc chỉ ở mức cầm chừng. Ông cho rằng, các chương trình truyền hình xã hội, từ thiện từng là món ăn tinh thần có giá trị cao cho khán giả. “Trong nhà ngoài phố” hay “Vượt lên chính mình”... từng khiến nhiều người khóc cười.
“Bây giờ gameshow nghiêng về giải trí nhiều. Có thể những chương trình nhân văn, xã hội tuy không mang lại lợi nhuận nhiều nhưng rất có ích, giá trị sâu xa cho người xem. Tôi muốn có nhiều hơn những chương trình nhân văn, giúp mọi người biết yêu, biết cảm thông cho nhau” - NSND Việt Anh nói. Và ông chỉ ra 2 vấn đề khiến các chương trình như thế phải dừng:
“Bây giờ khung giờ vàng thường dành cho cho những chương trình giải trí. Trong khi chương trình từ thiện, nhân văn phát sóng khung giờ khán giả đi làm, bận việc thì làm sao theo dõi được? Ngoài ra, các chương trình này đang phải chật vật tìm nhà tài trợ, dẫn đến việc không duy trì nổi vì thiếu kinh phí”. Bàn về giải pháp để cứu chương trình từ thiện, nhân văn, NSND Việt Anh mong muốn hãy dành những khung giờ đẹp cho nghệ thuật đích thực nhiều hơn nữa, như vậy sẽ thu hút người xem, tăng rating và doanh thu. Ngoài ra, các nhà tài trợ hãy mở rộng lòng với các chương trình này vì nó quá hay, quá đẹp. NSND Việt Anh khẳng định, ông không hề đả phá các gameshow giải trí, nhưng những chương trình này chỉ nên tồn tại với một liều lượng nhất định.
“Tôi đồng ý gameshow giải trí đang có nhiều khung giờ phát sóng đẹp vì tạo ra doanh thu, duy trì sự phát triển của đơn vị sản xuất, nhà đài. Tuy nhiên, những game show nhân văn, xã hội cần đẩy lên khung giờ đẹp hơn để khán giả theo dõi. Vì đó cũng là những chương trình đúc kết nhiều bài học hay cho khán giả. Có những lúc nửa đêm, tôi thức giấc mở TV thì thấy chương trình của tôi đang phát là Chuyện bốn mùa, tôi tự hỏi: Giờ này ai theo dõi? Xu hướng bây giờ là xu hướng của các gameshow giải trí, với những ngôi sao, nghệ sĩ trẻ sẽ hút khán giả. Tuy nhiên, nếu các nhà tài trợ chú ý đến các gameshow nhân văn, xã hội thì tin nó sẽ luôn có sức sống mãnh liệt” - nghệ sĩ Phương Dung chia sẻ.
Chương trình nhân văn, xã hội tuy là “bình cũ” nhưng luôn là “rượu mới” với khán giả. Và nhất là trong thời buổi bây giờ, khi con người ta cuốn vào vòng xoay của công việc, những hoạt động giải trí mới lạ thì các chương trình này như một nốt trầm giúp họ bình tâm và cân bằng cuộc sống.
