Cải thiện nhưng còn vướng
Theo báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong số 10 nhóm thủ tục hành chính (TTHC) được đánh giá, thì các doanh nghiệp cho biết còn gặp khó khăn nhất định khi tiến hành các thủ tục về đất đai, giải phóng mặt bằng và thủ tục quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.
Cụ thể, tỉ lệ doanh nghiệp gặp trở ngại với hai nhóm thủ tục kể trên lần lượt là 50% và 48%, cao nhất trong các thủ tục được đánh giá. Đối với nhóm thủ tục liên quan đến thẩm định, thẩm duyệt, bao gồm thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế xây dựng, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường và thẩm duyệt về phòng cháy chữa cháy, tỉ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thực hiện 3 nhóm thủ tục này lần lượt là 43,7%, 42,9% và 41,4%.
Báo cáo của VCCI cũng chỉ ra mặc dù đã có sự cải thiện so với năm 2019 khi khảo sát cho thấy có 4/10 nhóm thủ tục được doanh nghiệp phản ánh dễ dàng hơn so với năm trước đó bao gồm “quyết định chủ trương đầu tư”, “các thủ tục về đất đai, giải phóng mặt bằng”, “các thủ tục liên quan đến quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị” và “Kết nối cấp điện”. Tuy nhiên, vẫn có đến 6 nhóm thủ tục còn lại có mức độ thuận lợi khi thực hiện thủ tục giảm so với năm 2019.
Đặc biệt, một vài thủ tục thậm chí có tỉ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn khi tuân thủ cao hơn đáng kể như “thẩm duyệt về phòng cháy chữa cháy”, “thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường” và “thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế xây dựng”. Đặc biệt, thời gian để hoàn thành thủ tục về cấp phép xây dựng vẫn tương đối dài, bình quân là gần 24 ngày nếu không tính thời gian chấp thuận và xin quyết định chủ trường đầu tư.
Bà Nguyễn Minh Thảo - Viện Nghiên cứu quản lý Trung ương - cho biết, khi các nhà đầu tư vào Việt Nam, chỉ số cấp phép xây dựng là một trong các chỉ số được các nhà đầu tư quan tâm. Nhưng chúng ta vướng thời gian thực hiện cấp phép xây dựng và các thủ tục liên quan rất dài.
Hiện nay theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới là 166 ngày cho thủ tục từ phòng cháy chữa cháy đến cấp phép, không bao gồm quyết định chủ trương đầu tư, giải phóng mặt bằng, quy hoạch. Thời gian tương đối dài, có thể gấp 2, gấp 3 lần so với các nước trong khu vực.
Dù đã đạt được những kết quả nhất định trong cải cách TTHC, cải thiện Chỉ số cấp phép xây dựng và cải thiện môi trường đầu tư kinh, doanh của ngành, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định TTHC trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng vẫn phải tiếp tục được cải cách và dư địa cải cách vẫn còn rất lớn.
Đơn giản thủ tục là giải pháp hỗ trợ tốt nhất
Trước những khó khăn, vướng mắc trong các TTHC liên quan đến xây dựng, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho rằng trong bối cảnh “bình thường mới” hiện nay, cải cách TTHC về đầu tư xây dựng là gói cứu trợ tốt nhất cho các doanh nghiệp.
Cùng quan điểm, bà Nguyễn Minh Thảo - Viện Nghiên cứu quản lý Trung ương - nói rằng, giải pháp TTHC như một gói hỗ trợ cho doanh nghiệp. Mặc dù dư địa cải cách còn nhiều, bên cạnh cắt giảm thời gian trong mỗi TTHC như lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, phê duyệt chủ trương đầu tư hay trong thẩm duyệt những thiết kế, cần khắc phục những mâu thuẫn bất cập và chồng chéo.
Bà Thảo kiến nghị, khi chúng ta cắt giảm những TTHC, cắt giảm những điều kiện sẽ mang lại hiệu quả cho doanh nghiệp.
“Khi môi trường kinh doanh tốt, cải cách tốt hỗ trợ được rất nhiều cho doanh nghiệp, chứ không chỉ bằng những gói tài khóa” - vị này nhấn mạnh.
Trước những kiến nghị, đối thoại của các doanh nghiệp cũng như ghi nhận kết quả báo cáo điều tra của VCCI, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, thời gian tới sẽ nghiêm túc đánh giá, đẩy mạnh cải cách TTHC, đặc biệt là cải thiện chỉ số cấp phép xây dựng.
Theo ông Nghị, thời gian qua, ngành xây dựng đã thực hiện đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động cho người quyết định đầu tư, chủ đầu tư trong quá trình thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng; bãi bỏ, đơn giản hóa, tích hợp nhiều TTHC trong đầu tư xây dựng, bãi bỏ nhiều ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; cũng như cắt giảm, đơn giản hóa số lượng lớn các điều kiện đầu tư kinh doanh.
Ông Nghị nói, từ đầu năm đến nay, ngành xây dựng đã cắt giảm, đơn giản hóa 59/172 điều kiện đầu tư kinh doanh đối với 9 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (đạt 34,3%); cắt giảm, đơn giản hóa 9 TTHC. Đồng thời, cắt giảm yêu cầu, điều kiện đối với một số đối tượng khi thực hiện hoạt động xây dựng trong 3 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện...
Gần đây nhất, Bộ Xây dựng đã tham mưu, trình và được Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số 1936/QĐ-TTg ngày 22.11.2021 phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng trong năm 2021 và năm 2022.
