Thực chất chỉ là nhà ở riêng lẻ, các chung cư mini nhiều phòng, mật độ dân số dày đặc được xây dựng sâu trong các ngõ phố. Loại hình nhà ở này sau đó do nhu cầu chuyển đổi nhiều căn hộ cho thuê hoặc bán, và vẫn còn nhiều vấn đề tiềm ẩn, ảnh hưởng đến tính mạng con người. Trên hết, khi xảy ra đám cháy, kỹ năng và kiến thức của từng người dân chính là vấn đề sống còn, nhưng không phải ai cũng hiểu điều này.
Cử ô-sin đi tập huấn
Trung tá Lê Minh Hải - Trưởng phòng Công tác phòng cháy (Cục cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ, Bộ Công an) đánh giá, vấn đề nan giải nhất nằm ở cầu thang hở. Trong đó, tầng một và tầng hầm thường được sử dụng để làm nơi để xe. Khi xảy ra cháy nổ, khói sẽ dần lan lên các tầng phía trên, gây ngạt, khiến việc triển khai lực lượng cứu nạn gặp ít nhiều khó khăn.
“Khi chuyển đổi từ nhà ở riêng lẻ, số người tập trung sẽ đông. Khi số người nhiều hơn, nhu cầu sử dụng vật dụng bằng điện cũng tăng lên như điều hòa, bếp điện… kéo theo công suất truyền tải điện tăng cao. Nếu không cải tạo đường dây điện để phòng tránh nguy cơ quá tải đường truyền, nguy cơ chập điện sẽ cao hơn, đặc biệt là vào buổi tối khi đông người tập trung ở nhà Nhà xe cũng phải có quy định về số lượng xe được để. Cháy lan nhanh còn do các xe để sát vào nhau” - Trung tá Lê Minh Hải phân tích.
Không chỉ vậy, trách nhiệm của từng chủ tòa nhà, chủ hộ là rất quan trọng. Có thể do chưa nắm bắt được hết, nhưng có thể cố tình không thực hiện, dẫn đến các yêu cầu an toàn của tòa nhà không được kiểm tra, bảo trì thường xuyên. Ngoài ra, một bộ phận người dân không nắm được các kỹ năng, kiến thức trong trường hợp có hỏa hoạn, thậm chí không biết lối thoát nạn ở đâu khi báo có cháy.
Theo ông Hải, một bộ phận người dân chưa nắm được đầy đủ các kỹ năng về phòng cháy chữa cháy. Nhiều lần khi cơ quan chức năng tổ chức tuyên truyền đến từng hộ gia đình, số lượng người tham gia còn hạn chế.
“Ví dụ, chúng tôi tổ chức một lớp tuyên truyền cho cả tòa nhà, nhưng số lượng tham gia chỉ có 20-30%. Và đặc biệt là, chủ nhà thì không thấy đâu, chỉ toàn ô-sin, người giúp việc. Có gia đình cử chồng đi nghe tuyên truyền, nhưng đến khi chúng tôi tìm đến nhà hỏi thì người vợ trả lời rằng không biết cách xử lý thế nào… Đó là nguyên nhân thiếu kiến thức, thiếu kỹ năng…” - ông Hải cho hay.
Chưa thấy ai dùng mặt nạ thoát cháy
Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Thành Long - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (ĐH Phòng cháy chữa cháy, Bộ Công an) thẳng thắn: Nhận thức về pháp luật của một bộ phận không nhỏ người dân vẫn còn hạn chế, đặc biệt về những điều liên quan trực tiếp đến tính mạng, tài sản.
“Nhiều người không biết được những tòa nhà nào làm sai luật, mà chỉ quan tâm đến hợp đồng có công chứng hay không, không quan tâm đến tính pháp lý. Ý thức phòng cháy chữa cháy cũng kém khi để bản thân ở trong tòa nhà chỉ có một lối thoát hiểm duy nhất. Họ như sống ở một lò phản ứng, có thể cháy bất kể lúc nào mà không có ý kiến gì với chủ đầu tư, trong khi vẫn làm chuồng cọp ngoài ban công.
Về trang thiết bị tại chỗ, có đến khoảng 80% các hộ dân chưa trang bị. Ở vụ cháy Khương Hạ, chỉ mỗi một hộ có thang thoát hiểm. Một điều đáng nói là mặt nạ phòng độc. Tôi cho rằng, đây là trang bị rất có tác dụng, nhưng chưa từng thấy người nào dùng cái này để băng qua đám cháy thoát khỏi tầng một” - Đại tá Long nhìn nhận.
