Gạo phẩm cấp thấp của Ấn Độ ồ ạt nhập khẩu vào Việt Nam
Có thể khẳng định gạo phẩm cấp thấp của Ấn Độ đang ồ ạt nhập khẩu vào Việt Nam, bởi chỉ trong 3 tháng đầu năm 2021 (Tổng cục Hải quan đề nghị chưa cung cấp số liệu 6 tháng đầu năm 2021-PV), xuất khẩu gạo của Ấn Độ sang Việt Nam đã đạt gần 247.000 tấn với trị giá 74,8 triệu USD. Trong khi đó, năm 2020 gạo Ấn Độ nhập khẩu vào Việt Nam chỉ ở mức 76 tấn với trị giá 135 triệu USD, thấp hơn đến 3.250 lần so với quý I năm nay.
Cụ thể, ngay tuần đầu tiên của năm năm 2021, nhiều báo chí nước ngoài đã phát đi thông tin từ Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ về việc Việt Nam ký hợp đồng mua 70.000 tấn gạo 100% tấm của Ấn Độ với giá 310 USD/tấn (giá tại cảng Ấn Độ).
Câu hỏi được đặt ra: Mỗi năm Việt Nam sản xuất được trên 43 triệu tấn lúa, đủ phục vụ tiêu dùng trong nước và còn dư 6-7 triệu tấn để xuất khẩu. Vậy, Việt Nam nhập khẩu gạo Ấn Độ giá rẻ để làm gì?
Trao đổi với PV Lao Động, doanh nhân Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An - cũng bức xúc cho biết: Trong khi mỗi lần đi đàm phán Việt Nam chỉ xuất đi được từ 5.000-10.000 tấn gạo, thì hiện nay Việt Nam lại cho nhập khẩu gạo tràn lan, tính đến nay ít nhất cũng 500.000 tấn đã và đang trên đường vào Việt Nam.
“Việt Nam là quốc gia có tỉ trọng trồng lúa rất lớn từ mấy chục năm liền luôn phải xuất khẩu gạo, trong hầu hết các hiệp định thương mại mà Việt Nam đàm phán ký kết với các quốc gia khác, Chính phủ, Bộ Công Thương đều đấu tranh cố gắng yêu cầu các quốc gia tăng lượng gạo nhập khẩu từ Việt Nam.
Điển hình như 10 năm đàm phán Hiệp định EVFTA, Liên minh Châu Âu mới cho Việt Nam được 80.000 tấn gạo. Ấy vậy mà một số doanh nghiệp (DN) Việt Nam vì lợi ích cục bộ đã nhập khẩu gần 1 triệu tấn gạo giá rẻ vào Việt Nam. Việc làm của họ đã đi ngược lại những cố gắng của Chính phủ, các bộ, ngành, nông dân trồng lúa và cả ngành gạo Việt Nam. Bộ Công Thương phải cấm ngay chứ không kiểm tra, xem xét gì nữa” - ông Bình bức xúc nêu ý kiến.
Bà Nguyễn Thị Thanh Hà - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vilaconic - cho rằng, gạo giá rẻ Ấn Độ đang ồ ạt nhập vào Việt Nam, cơ quan quản lý nước cần sớm vào cuộc để kiểm tra, kiểm soát.
Có hay không tình trạng gạo Ấn Độ “mặc áo” gạo Việt?
Trước tình trạng gạo Ấn Độ được nhập khẩu ồ ạt vào Việt Nam, ngày 25.6, Bộ Công Thương đã lập đoàn kiểm tra do ông Phan Văn Chinh - Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) làm Trưởng đoàn, làm việc với 5 DN, gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Tân Long; Công ty Cổ phần Xuất Nhập khẩu Thuận Minh; Công ty Cổ phần Tập đoàn Lộc Trời; Công ty Cổ phần Tân Đồng Tiến.
Bộ Công Thương yêu cầu các DN nêu trên đến ngày 29.6 là hạn chót báo cáo về tình hình kinh doanh, thu mua và tiêu thụ gạo có nguồn gốc từ Ấn Độ. Tất cả các thương nhân có nghĩa vụ cung cấp các thông tin, tài liệu chính xác, đầy đủ theo yêu cầu của cơ quan và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác của thông tin.
Trao đổi với PV Lao Động, ông Trần Quốc Toản - Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu - cho biết, vẫn chưa có kết quả của đoàn kiểm tra về buổi làm việc với 5 DN nêu trên.
Trong khi chờ kết quả làm việc của các cơ quan chức năng, thông tin về mục đích nhập khẩu gạo Ấn Độ vào Việt Nam rất trái chiều. Theo ông Nguyễn Văn Đôn - Giám đốc Công ty Gạo Việt Hưng (Tiền Giang), hiện tượng nhập khẩu gạo từ Ấn Độ là bình thường, bởi từ trước tới nay Việt Nam vẫn nhập khẩu gạo chất lượng thấp và các sản phẩm đậu nành, bắp, bánh dầu từ một số nước để chế biến thức ăn chăn nuôi. Hiện nay, giá gạo tấm Ấn Độ rẻ hơn các nước khác và rẻ hơn gạo tấm trong nước thì DN chọn nhập từ Ấn Độ là hợp lý.
Theo ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long), DN Việt Nam nhập khẩu gạo 5% tấm của Ấn Độ chủ yếu để chuyên phục vụ cho mục đích làm bánh, bún hoặc chế biến thức ăn chăn nuôi, số lượng để ăn rất thấp.
Ông Âu Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan - cho hay, hiện nay, việc gạo Ấn Độ nhập khẩu vào Việt Nam tăng đột biến là có, tuy nhiên chưa có đủ thông tin khẳng định gạo Ấn Độ “đội lốt” xuất xứ gạo Việt Nam.
Thế nhưng, nguồn tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NNPTNT), cho biết: Tại một báo cáo gần đây, nhiều thông tin cho biết kho hàng tại một số nước than phiền về việc chất lượng gạo trắng của Việt Nam có dấu hiệu giảm sút. Thậm chí, họ đánh giá chất lượng gạo Việt Nam chỉ tương đương với gạo Ấn Độ trong khi giá lại cao nên ngưng mua do nghi ngờ gạo Ấn Độ giả mạo xuất xứ Việt Nam.
Đai diện một trong những DN xuất khẩu gạo, ông Phan Văn Có - Giám đốc Marketing Công ty Công ty TNHH VRICE lại nêu thông tin: Từ tháng 4.2021 đã có một số nhà nhập khẩu tại Trung Đông đã phản ánh về việc gạo trắng của Việt Nam gần đây rất xấu, cũ, chất lượng chỉ ở mức tương đương với gạo Ấn Độ.
“Khách hàng này đã đề xuất sau tháng 6.2021 sẽ không đặt đơn hàng mới với chúng tôi vì lo ngại mua phải gạo Ấn Độ mạo danh xuất xứ Việt Nam” - ông Phan Văn Có cho biết.
Mới đây, sau khi phát hiện sai phạm trong xuất nhập khẩu gạo của một DN, trong văn bản gửi Viện Kiểm sát Nhân dân Thành phố Thủ Đức ngày 18.5 về vụ việc liên quan nhập khẩu gạo, Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 khẳng định lô hàng của DN này có dấu hiệu vi phạm pháp luật: Lô hàng gạo nhập khai báo là gạo có xuất xứ từ Ấn Độ nhưng không có chữ nào ghi hàng Ấn Độ. Đặc biệt trên bao bì lại thể hiện địa chỉ nhà máy tại Việt Nam...
