Theo báo cáo, danh thắng đèo Mã Pì Lèng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng danh thắng cấp quốc gia năm 2009.
Danh thắng này được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nằm trong các quy hoạch gồm: Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Công viên Địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn giai đoạn 2012 - 2020 và tầm nhìn 2030 quy hoạch xây dựng Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, đến năm 2030; quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Khu du lịch quốc gia Cao nguyên đá Đồng Văn tỉnh Hà Giang đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Về công tác quản lý di sản văn hóa, năm 2017, UBND tỉnh Hà Giang ban hành quyết định về quy định quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh đã được nhà nước xếp hạng trên địa bàn tỉnh Hà Giang. UBND tỉnh đã giao cho các huyện, thành phố chịu trách nhiệm bảo đảm nguồn lực để quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích đã được xếp hạng trên địa bàn. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các hoạt động quản lý, bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị di tích trên địa bàn.
Đối với danh thắng đèo Mã Pì Lèng, trong những năm qua đã được khách du lịch đánh giá là điểm đến hấp dẫn của tỉnh Hà Giang. Nơi đây có phong cảnh đẹp. Tuy nhiên, cung đường đèo này chưa có điểm dừng chân ngắm toàn cảnh hẻm vực Tu Sản, Mã Pì Lèng.
Theo báo cáo khảo sát của Giáo sư Guy Martini, Tổng Thư ký Ban điều phối Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO (tháng 2.2018), khuyến nghị tỉnh Hà Giang xây dựng điểm dừng chân phục vụ du khách tại khu vực Mã Pì Lèng (khu vực xây dựng nhà nghỉ nêu trên).
Căn cứ báo cáo khuyến nghị trên, UBND tỉnh Hà Giang đã tổ chức hai đoàn đi kiểm tra và có văn bản số 55/TB-UBND, ngày 14.3.2018 và văn bản số 141/TB-UBND, ngày 8.6.2018 chỉ đạo, giao cho huyện Mèo Vạc triển khai thực hiện xây dựng điểm dừng chân. Yêu cầu hoàn thành trước tháng 7.2018 để phục vụ cho kỳ tái đánh giá Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn lần thứ hai, năm 2018 (vào tháng 9.2018).
Sau khi có thông tin phản ánh về công trình xây dựng tại khu vực Mã Pì Lèng, UBND tỉnh Hà Giang xác định:
Về vị trí xây dựng điểm dừng chân ngắm toàn cảnh hẻm vực Tu Sản, Mã Pì Lèng (nhà nghỉ, nhà hàng Panorama): Công trình này nằm ngoài khu vực bảo vệ I và II của danh lam thắng cảnh Mã Pì Lèng.
Tuy nhiên, theo Điều 36, Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009, công trình này có khả năng ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên và môi trường - sinh thái của danh thắng Mã Pì Lèng. Do đó cần có ý kiến thẩm định bằng văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Về hồ sơ công trình nhà nghỉ, nhà hàng Panorama chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép đầu tư và cấp phép xây dựng.
Xác định trách nhiệm ban đầu thuộc trách nhiệm của UBND huyện Mèo Vạc trong công tác quản lý quy hoạch và đầu tư xây dựng.
Để xác minh cụ thể vụ việc trên, UBND tỉnh Hà Giang đã chỉ đạo cơ quan chức năng của tỉnh tổ chức kiểm tra công trình xây dựng tại khu vực Mã Pì Lèng, yêu cầu báo cáo UBND tỉnh trước ngày 9.10.2019.
Quan điểm và phương hướng giải quyết của tỉnh không bao che sai phạm và kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có liên quan. Đồng thời khắc phục những sai phạm trong xây dựng công trình theo đúng các quy định của pháp luật.
Đối với các vấn đề về xác định ảnh hưởng cảnh quan, môi trường, tỉnh báo cáo xin ý kiến của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và mời các chuyên gia giúp đánh giá làm cơ sở để xử lý các vi phạm theo quy định.
