Dân làng lo ngại
Trước đó, Công ty Cổ phần đầu tư phát triển điện Chiến Thắng (trụ sở đóng tại Kon Tum) có văn bản gửi Sở Kế hoạch Đầu tư, Sở Công Thương tỉnh Kon Tum đề nghị thực hiện dự án thủy điện tại TP.Kon Tum. Vị trí dự án sẽ được thực hiện xây dựng trên 2 xã Đăk Blà và Đăk Rơ Wa.
Dự kiến thủy điện sẽ triển khai trên 84ha với công suất 8,6 MW. Tổng vốn đầu tư của dự án trên 300 tỉ đồng. Trên hồ sơ, dự án thủy điện Đăk Bla 3 có đập dâng và đập tràn trên sông Đăk Bla đoạn đi qua làng Kon K'tu và xã Đăk Rơ Wa. Hiện Sở Công Thương, Sở Tài nguyên và Môi trường đang lấy ý kiến người dân cũng như các đơn vị có liên quan để đánh giá tác động môi trường của dự án thủy điện.
Chị Ksor Hen - người dân xã Đăk Blà, TP.Kon Tum - cho biết: “Dự án quá gần với làng du lịch cộng đồng, nếu thi công sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước, cảnh quan môi trường. Trong khi du lịch văn hóa, cộng đồng của người dân nơi đây cần yên tĩnh, hài hòa với thiên nhiên. Chỉ cần phương tiện thi công gây ô nhiễm, nguồn nước thay đổi sẽ mất đi vẻ đẹp vốn có, khách du lịch sẽ không quay trở lại”.
Làng Kon K’tu đã được ngành chức năng công nhận làng Văn hóa du lịch cộng đồng và làng Kon Jơ Ri sắp được công nhận làng du lịch. Tại đây, người dân bản địa với nhiều nét văn hóa đặc sắc còn lưu giữ, hát xoang, múa, cồng chiêng Tây Nguyên, nhà rông, phong cảnh còn hoang sơ chưa có bàn tay con người tác động….
Ông A Tua - người dân xã Đăk Rơ Wa - cho hay: "Trên địa bàn tỉnh, hầu hết người dân sống dưới chân đập thủy điện đều gặp khó khăn trong sản xuất nông nghiệp, vì mùa lũ thủy điện tích xả nước không theo quy trình. Làng du lịch thường rất nhạy cảm với môi trường sinh thái, nếu môi trường bị hư hại, biến đổi thì du lịch cũng chết theo, nồi cơm của cư dân bản địa cũng bị đập vỡ".
Thủy điện nhỏ: Lợi ít hại nhiều
Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum nhận định, việc có quá nhiều dự án thủy điện tại khu vực được định hướng phát triển du lịch cộng đồng sẽ có những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, phá vỡ cảnh quan du lịch. Vì vậy, sở không thống nhất đối với việc triển khai dự án thủy điện Đăk Bla 3.
Khác với nhiều dòng sông khác, dòng Đăk Bla yên bình, trù phù nguồn cá tôm, bao đời nay gắn bó thân thương với người dân bản địa Xơ Đăng, Ba Na, Jrai… Dòng sông cũng gắn liền với sản phẩm du lịch như chèo thuyền thưởng ngoạn cảnh đôi bờ, khám phá sông núi, đời sống cư dân.
Không chỉ ngành du lịch, UBND TP.Kon Tum cũng chỉ ra những lo ngại mức độ tác động tiêu cực của dự án thủy điện Đăk Bla 3 như: Tuyến đường giao thông vào vị trí dự án thủy điện Đăk Bla 3 đi qua khu vực du lịch cộng đồng làng Kon K'tu, quá trình xây dựng sẽ phát sinh tác động môi trường tại khu vực này.
Việc triển khai dự án sẽ làm mất đất sản xuất, ảnh hưởng đến sinh kế người dân. Ngoài ra, giai đoạn thi công, vận hành dự án sẽ có tác động đến môi trường đất, nước, không khí và đa dạng sinh học. Trong đó, có các tác động chính như thay đổi lưu lượng dòng chảy về mùa lũ, mùa khô, gia tăng sạt lở, bồi lắng sông.
Mới đây Thanh tra Chính phủ có kết luận, các dự án thủy điện nhỏ và vừa ở Kon Tum làm dấy lên lo ngại để mất rừng, lũ lụt, ảnh hưởng môi trường. Việc phê duyệt bổ sung quy hoạch phát triển thủy điện nhỏ và vừa ở tỉnh Kon Tum còn chưa quan tâm đúng mức đến việc ảnh hưởng tới môi trường, đất rừng. Quy hoạch 81 thủy điện chiếm hơn 1.158ha đất rừng.
