Gần 7 triệu người sống trong vùng sốt rét lưu hành
Ngày 22.3, tại Hà Nội, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng trung ương phối hợp Văn phòng Bộ Y tế, Tổ chức PATH tổ chức hội nghị đánh giá công tác phòng chống sốt rét, ký sinh trùng và côn trùng năm 2022; triển khai kế hoạch năm 2023 và thúc đẩy loại trừ sốt rét tại Việt Nam.
Trong hơn 30 năm qua, Chương trình Quốc gia phòng chống sốt rét đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận: Năm 1991, bệnh sốt rét lan rộng và trở nên trầm trọng trên cả nước với hơn một triệu bệnh nhân, 4.646 bệnh nhân tử vong và 144 vụ dịch. Đến năm 2022, Việt Nam có 455 bệnh nhân sốt rét, 01 bệnh nhân tử vong, không có dịch sốt rét và 42 tỉnh/thành phố được công nhận loại trừ bệnh sốt rét.
Theo báo cáo của Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng trung ương, năm 2022 có 6 tỉnh: Bắc Kạn, Hòa Bình, Huế, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau đạt tiêu chí loại trừ sốt rét, nâng tổng số địa phương loại trừ sốt rét lên 42 tỉnh, thành phố.
Tuy nhiên, hiện bệnh sốt rét vẫn còn diễn biến phức tạp, với gần 7 triệu người sống trong vùng sốt rét lưu hành, tập trung chủ yếu ở tỉnh Lai Châu, Bình Phước và một số tỉnh ở miền Trung, Tây Nguyên.
Chia sẻ tại hội nghị, ông Hoàng Đình Cảnh - Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng trung ương cho biết, nguy cơ dịch sốt rét quay trở lại là rất lớn nếu không có những biện pháp phòng chống hiệu quả, kịp thời.
"Sốt rét chủ yếu tại vùng người dân, đồng bào dân tộc ít người, lao động thời vụ tại các nương rẫy, còn có thói quen "đi rừng, ngủ rẫy", người dân chưa có ý thức phòng, chống bệnh. Trong năm 2022 đã có 455 bệnh nhân sốt rét, trong đó có một trường hợp tử vong.
Trong khi đó, tình trạng sốt rét kháng thuốc, sốt rét biên giới, di biến động dân, muỗi kháng hóa chất, nguồn kinh phí đầu tư cho phòng chống và loại trừ sốt rét còn hạn hẹp, gây khó khăn trong phòng chống sốt rét.
Muỗi đã kháng hóa chất
Trong năm 2022, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương thu thập được muỗi truyền bệnh sốt rét chính là muỗi An. minimus, An. dirus tại các điểm điều tra.
Muỗi An. minimus, An. aconitus, An. maculatus còn nhạy cảm với các hóa chất diệt muỗi như alpha-cypermethrin, lambda-cyhalothrin và deltamethrin thế nhưng muỗi An. sinensis và An. vagus đã kháng với các hóa chất diệt muỗi alpha-cypermethrin, lambda-cyhalothrin và deltamethrin.
Kết quả giám sát cũng cho thấy có sự thay đổi tập tính của muỗi truyền bệnh sốt rét chuyển sang hoạt động đốt máu ngoài nhà, muỗi truyền bệnh sốt rét và sốt xuất huyết có hiện tượng kháng với hóa chất diệt côn trùng.
"Để đạt được mục tiêu loại trừ bệnh sốt rét năm 2030, chúng ta cần thực hiện các giải pháp đồng bộ như: Giám sát vùng sốt rét có nguy cơ, phát hiện sớm, điều trị sớm cho người bệnh; giám sát véc tơ truyền bệnh và phòng muỗi đốt.
Đồng thời, cần tiếp tục thực hiện các giải pháp nâng cao năng lực y tế, đẩy mạnh công tác truyền thông và giám sát các vùng sốt rét lưu hành", ông Hoàng Đình Cảnh nói.
